Βάγιας Κατσός
Η άγνωστη ιστορία του δρόμου που φιλοξένησε την πρώτη εμποροπανήγυρη της Χαλκίδας.
Πηγές:
«Η Χαλκίδα και οι δρόμοι της» , Ελευθέριος Ιωαννίδης. Α.Ε.Μ. 1970 (τόμος ΙΣΤ).
«Χαλκίδα – Η προσωπογραφία της πόλης, μέσα από την οδική ονοματοθεσία της», Αμαλία Αν. Καραπασχαλίδου, TEC 2012.
«Σύσταση και εξέλιξη του Δήμου Χαλκιδέων», Ελένη Γούτου – Φωτοπούλου. Έκδοση Δήμου Χαλκιδέων, 1986.
«Ποθητός Καμάρας, 1861 -1935», Κωνσταντίνος Δημητούλης. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Περιφερειακό τμήμα Ν. Ευβοίας, 2009.
«1836 – 2000, η ιστορία του Δήμου Χαλκιδέων», Ελευθέριος Ιωαννίδης. Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών – τμήμα Χαλκίδας, 2002.
H οδός Ηρακλέους Γαζέπη πήρε το όνομα της από τον ομώνυμο μακροβιότερο δήμαρχο της πόλης (διαβάστε εδώ αναλυτικά σχετικά με τη ζωή και το έργο του στην πόλη κατά τη διάρκεια της πολυετούς θητείας του).
Η οδός Γαζέπη βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της Χαλκίδας. Ξεκινά από την οδό Αποστόλη και τελειώνει στην οδό Κριεζώτου, στη Δημοτική Αγορά της πόλης, που είναι έργο του Γαζέπη. Το όνομα δόθηκε στο δρόμο το 1920. Πρωτύτερα ονομαζόταν Ομήρου. Κατά μήκος της συναντά τις οδούς Πήλικα, Βώκου, Χαραλάμπους, Αμαζόνων, Χατζοπούλου, Πανίδου, Αδ. Δούκα και Μπαλαλαίων. Στον αριθμό 48 της οδού Γαζέπη βρίσκεται το Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χαλκίδας.
Το Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χαλκίδας που χτίστηκε το 1972, στον αριθμό 48 της οδού Γαζέπη.
Ήδη από το παρελθόν, κατά μήκος της οδού, χτυπούσε δυνατά ο παλμός της εμπορικής ζωής της πόλης. Επί Τουρκοκρατίας, η ευρύτερη περιοχή της οδού (από το Πλάτωμα έως και τη σημερινή Δημοτική Αγορά περίπου) ονομαζόταν «Ουζούν Τσαρσί», δηλαδή «Μακρύ παζάρι». Ήταν η περίοδος όπου οι Χαλκιδαίοι τραγουδούσαν το τετράστιχο «Ούζουν τσαρσί και Πλάτωμα / και συ παλιό παζάρι / με κάματε να περπατώ / μ’ ένα παλιό κατσάρι», ξελογιασμένοι από τους περιπάτους τους σ’ αυτό το χώρο του παζαριού, όπου ασφαλώς γινόταν και το «νυφοπάζαρο» της εποχής.
Με τα χρόνια μετονομάστηκε σε «Παλιό παζάρι» και εκεί γινόταν η Εβδομαδιαία Αγορά (Λαϊκή) κάθε Δευτέρα, με την προσέλευση των παραγωγών από τα χωριά της Βορειοκεντρικής – κυρίως- Εύβοιας και της Βοιωτίας. Επίσης, το «Παλιό παζάρι» της οδού Γαζέπη φιλοξενούσε και το μεγαλύτερο τμήμα της αρχικής μετεπαναστατικής εμποροπανήγυρης της Χαλκίδας, που ήταν συνδεδεμένη με τον I. Ναό του Αγ. Ιωάννου (Κοιμητηρίου) και τη θρησκευτική εορτή της αποτομής της κάρας του Αγίου (29 Αύγουστου), καθώς ο δρόμος οδηγούσε (όπως και σήμερα) στο χριστιανικό Κοιμητήριο της πόλης.
Το status quo της περιοχής άλλαξε το 1864. Τότε πάρθηκε η απόφαση να γίνεται η εμποροπανήγυρη προς τιμήν της πολιούχου της πόλης, Αγίας Παρασκευής, και η διεξαγωγή της μεταφέρθηκε ελαφρώς νοτιότερα, καθώς δόθηκε μεγαλύτερη βαρύτητα στο γύρω από το Μπαϊρακλί τζαμί ευρύτερο χώρο της σημερινής πλατείας αγοράς. Με τα χρόνια η κίνηση της οδού Γαζέπη ατόνησε, αλλά η κοντινή συνοικία του Αγίου Δημητρίου, τόπος όπου διέμενε η ανώτερη τάξης της πόλης, έδινε ανέκαθεν το «φιλί της ζωής» στην εμπορική της κίνηση.
Η οδός Γαζέπη (με πορτοκαλί χρώμα) στο χάρτη της Χαλκίδας.
Στην αυγή του 20ου αιώνα η εκρηκτική εμπορική και βιομηχανική ανάπτυξη της Χαλκίδας, λόγω των απαράμιλλης σημασίας έργων που υλοποιήθηκαν (όπως η κατεδάφιση των τειχών, η νέα Ιταλική περιστροφική γέφυρα και η σιδηροδρομική σύνδεση της Χαλκίδας με την υπόλοιπη Ελλάδα) μετατόπισαν το κέντρο του εμπορικού ενδιαφέροντος της πόλης από τις υποτυπώδεις υποδομές των οδών Γαζέπη και Αρεθούσης, στην παράλια περιοχή του Πορθμού του Ευρίπου που εξασφάλιζε πλέον καλύτερες συνθήκες διακίνησης των εμπορευμάτων. Πλέον η κίνηση στον δρόμο υποβοηθούνταν από την ύπαρξη της Δημοτικής Αγοράς, στο τελείωμα της οδού Γαζέπη, καθώς οι μικροέμποροι ανέπτυσσαν κάθε δραστηριότητά τους και οι πολίτες την χρησιμοποιούσαν ως κέντρο αγορών και, εν μέρει, ψυχαγωγίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν η εμπορική κίνηση του δρόμου σταδιακά έχανε ολοένα και περισσότερο από την αρχική της ζωντάνια. Σήμερα κατά μήκος του εξακολουθούν να υπάρχουν μικροεπιχειρήσεις και εμπορικά καταστήματα που δε θυμίζουν, όμως, σε τίποτε την παλιά κίνηση και την αίγλη της περιοχής.