2000-1600 π.Χ.:

Παρακμή και μείωση του πληθυσμού[4].

Κατά τη Μέση εποχή του χαλκού παρατηρείται μείωση του πληθυσμού, όπως και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στην περιοχή της Χαλκίδας, η Μάνικα εξακολουθεί να κατοικείται, ενώ μικρότεροι οικισμοί αναπτύσσονται στην Αγία Ελεούσα, το Πέι Δοκού, το Αφράτι, την Κακή Κεφαλή και το λόφο του Μπαταριά.

1194 – 1184 π.Χ.[5]:

Η Χαλκίδα συμμετέχει στον Τρωικό πόλεμο

Στα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ. αναπτύσσονται στην Εύβοια ισχυρές πόλεις. Καμιά όμως για την ώρα δεν μπορεί να ταυτιστεί ως έδρα του ισχυρότερου βασιλιά στο νησί. Λίγα είναι τα στοιχεία που έχουμε για την οικιστική κατάσταση στη χερσόνησο της Χαλκίδας. Ενδείξεις κατοίκησης έχουμε στην Καλογρίτσα, στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου, στην Κακή Κεφαλή, στη Μάνικα, στην περιοχή Βροντού και στο Πέι Δοκού. Η Χαλκίδα αναφέρεται στο «Νηών κατάλογο» της Ηλιάδας, ανάμεσα στις Ευβοϊκές πόλεις που στέλνουν πλοία στην Τροία με αρχηγό τους το βασιλιά Ελεφήνωρα, γιο του Χαλκώδοντα[6].

1.100 – 700 π.Χ.:

Η γέννηση της πόλης – κράτους της Χαλκίδας.

Την περίοδο από τον 11ο ως τον 9ο αι. π.Χ, γίνεται ο Α΄ Αποικισμός[7]. Τα στοιχεία που έχουμε για τη Χαλκίδα εκείνης της εποχής είναι λιγοστά. Ο πληθυσμός της είναι διασκορπισμένος σε οικισμούς στους χαμηλούς λόφους της χερσονήσου, στη Καλογρίτσα, την περιοχή της παλιάς Πειραϊκής – Πατραϊκής και στη Βροντού. Τον 9^ο αιώνα (Μυκηναϊκά χρόνια) η Χαλκίδα ακμάζει πολιτιστικά. Ο Όμηρος αναφέρεται στους Άβαντες και στα Χαλκιδαίικα βασιλικά γένη. Στα τέλη του 9ου π.Χ., μετά το θάνατο του βασιλιά Αμφιδάμαντα, η εξουσία περνά στα χέρια των Ιπποβοτών, η οποία είναι αριστοκρατική τάξη πλούσιων Χαλκιδαίων, που εξέτρεφαν ίππους σε μεγάλα κτήματα[8]. Από τον 8ο αι. π.Χ. οι μικροί οικισμοί της χερσονήσου ενώνονται, αποτελώντας πλέον την πόλη κράτος της Χαλκίδας. Πιθανότατα εκτείνεται στην περιοχή βόρεια του Αγίου Στεφάνου, ανάμεσα στον Άγιο Ιωάννη, τις Εργατικές Κατοικίες και την Καλογρίτσα, αν και σταθερά κατάλοιπα της περιόδου δεν έχουν εντοπιστεί.

770 π.Χ.:

Ιδρύεται η πρώτη αποικία της Χαλκίδας στη Δύση, η Πιθηκούσα.

Για την οργάνωση της Χαλκίδας του 8ου αι. π.Χ, οι πληροφορίες είναι λιγοστές. Όμως η οικονομική και στρατιωτική ισχύ της πόλης – κράτους αποτυπώνεται ξεκάθαρα από το γεγονός πως έπαιξε πρωτοπόρο και πρωταγωνιστικό ρόλο στον Β’ Αποικισμό. Επίσης, φανερώνει την πολιτική αναστάτωση που επικρατούσε στην πόλη, καθώς κατά τους αρχαίους χρόνους στη Χαλκίδα το σύστημα διακυβέρνησης περνάει σταδιακά από το αριστοκρατικό (Ιπποβότες) σε τιμοκρατικό (ολιγαρχικό) και κατά τον 6ο αι. π.Χ. εγκαθίσταται η τυραννία. Συνέπεια αυτών, οι πολιτικοί αντιφρονούντες να εκτοπίζονται στις αποικίες. Η πρώτη καταγεγραμμένη εγκατάσταση Ελλήνων στη Δύση είναι η Πιθηκούσα στη νήσο Ίσκια, μπροστά από τη Νάπολη. Η πόλη ιδρύθηκε από Χαλκιδείς και Ερετριείς γύρω στο 770 π.Χ.[9]. Έκτοτε, η Χαλκίδα ίδρυσε πλήθος άλλων αποικιών, σε ολόκληρη τη μεσογειακή λεκάνη αλλά κυρίως στην κάτω Ιταλία, τη Σικελία και τη βόρειο Ελλάδα.

710 µε 650 π.Χ.:

Οι «Ληλάντιοι» πόλεµοι.

Οι «Ληλάντιοι πόλεµοι» αποτελούν την πρώτη ιστορική σύγκρουση μεταξύ δύο ελληνικών πόλεων[10]. Ξέσπασαν στην κεντρική Εύβοια ανάµεσα στις δύο ισχυρές πόλεις – κράτη,  την Χαλκίδα και την Ερέτρια, την περίοδο όπου βρίσκονταν στο απόγειο της ακµής τους[11]. Αφορµή στάθηκε η διεκδίκηση του Ληλάντιου πεδίου, της πεδιάδας που βρίσκεται ανάµεσα τους[12]. Ο πόλεµος πήρε πανελλήνιες διαστάσεις, καθώς οι αντιµαχόµενοι συµµάχησαν και µε άλλες πόλεις εκτός Ευβοίας[13]. Πέρασε από διάφορες φάσεις και, µε διαλείµµατα, κράτησε περίπου 60 χρόνια. Για τα γεγονότα του πολέµου υπάρχουν πολύ λίγες αναφορές από αρχαίους συγγραφείς. Αυτό που γνωρίζουµε είναι πως αναμετρήθηκαν οι Ιπποβότες, οι αριστοκράτες της Χαλκίδας, με τους Ιππείς, τους αριστοκράτες της Ερέτριας. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, είχε γίνει μια ιδιότυπη ιστορικά συμφωνία ανάμεσα στα αντιμαχόμενα στρατόπεδα: να μη χρησιμοποιούν τηλεβόλα όπλα, όπως τόξα και σφενδόνες και οι μάχες να διεξάγονται σώμα με σώμα[14]. Οι πηγές κάνουν λόγο και για σημαντικούς άνδρες που έπεσαν ηρωικά στη μάχη, όπως ο θεσσαλός αρχηγός του ιππικού Κλεόμαχος, το μνημείο του οποίου ανεγέρθηκε στην Αγορά της Χαλκίδας. Επίσης, ο βασιλιάς της Χαλκίδας Αμφιδάμας σκοτώθηκε στον ίδιο πόλεμο και ο γιος του Γανύχτορας οργάνωσε στην κηδεία του γυμνικούς και μουσικούς αγώνες. Στους μουσικούς αγώνες συμμετείχαν ο Όμηρος και ο Ησίοδος. Νικητής αναδείχτηκε ο Ησίοδος, επειδή περιέγραφε ειρηνικές στιγμές της ζωής, κερδίζοντας ένα χάλκινο τρίποδα. Ο πόλεμος προκάλεσε τεράστιες καταστροφές και στις δύο πόλεις. Νικητές ήταν οι Χαλκιδαίοι, ωστόσο, µετά τον πόλεµο, η µεν Χαλκίδα οδηγήθηκε σταδιακά στην παρακµή, η δε Ερέτρια συνέχιζε να ακµάζει.

700-506 π.Χ.:

Η εποχή των αριστοκρατών[15].

Για τη Χαλκίδα των αρχαϊκών χρόνων τα στοιχεία που έχουμε είναι πενιχρά. Τον 7ο αιώνα π.Χ. η πόλη αναπτύσσει σχέσεις με τις Κυκλάδες και το Ανατολικό Αιγαίο. Τον 6ο αιώνα π.Χ. οι γνώσεις μας είναι σαφώς περισσότερες: Η Χαλκίδα εκείνη την περίοδο δημιουργεί ισχυρές επαφές με την ηπειρωτική Ελλάδα, κυρίως με την Αττική και τη Βοιωτία και ευημερεί οικονομικά.

6ος αιώνας π.Χ. (τέλη):

Η Χαλκίδα κόβει το πρώτο της νόμισμα, τον Χαλκιδικό στατήρα.

Στα 530 – 520 π.Χ. κόβονται τα πρώτα νομίσματα της πόλης. Στη μία πλευρά φαίνεται αετός που πετάει και πίσω ο Χαλκιδικός τροχός. Ενίοτε, σε κάποια νομίσματα, δίπλα στον τροχό χαράσσονται τα γράμματα ΨΑΛ, ως συντομογραφία της πόλης σε Χαλκιδικό αλφάβητο. Η παρουσία του συμβόλου του Δία στα νομίσματα, του αετού δηλαδή, το οποίο θα παραμείνει και στις νεότερες κοπές κρατώντας φίδι, αποδεικνύει την κυρίαρχη λατρεία του Δία στην πόλη, κάτι που υποστηρίζει την άποψη πως πιθανότατα υπήρξε ο πολιούχος θεός της (ο «Ολύμπιος»)[16].

506 π.X.:

Η Χαλκίδα καταλαμβάνεται από τους Αθηναίους.

Προς τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. οι Χαλκιδαίοι, αποδυναμωμένοι από το μακροχρόνιο Ληλάντιο πόλεμο, συμμαχούν με τους Βοιωτούς κατά των Αθηναίων. Σε μάχη που έγινε κοντά στον Εύριπο η Αθήνα νικάει και πολλοί Χαλκιδαίοι αιχμαλωτίζονται. Η Χαλκίδα καταλαμβάνεται το 506 π.X. και ακολουθεί η εγκατάσταση 4.000 Αθηναίων κληρούχων στην ευρύτερη περιοχή.

480 π.Χ.:

Η Χαλκίδα συμμετέχει στους περσικούς πολέμους.

Οι Ευβοϊκές πόλεις συμμετέχουν στο Δεύτερο Περσικό πόλεμο (480 – 479 π.Χ.) στο πλευρό των Ελλήνων. Η Χαλκίδα επανδρώνει είκοσι Αθηναϊκές τριήρεις στις ναυμαχίες του Αρτεμισίου (Αύγουστος – Σεπτέμβριος 480 π.Χ.) και της Σαλαμίνας (22 Σεπτεμβρίου 480 π.Χ.), ενώ λαμβάνει μέρος και στη μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.). Το όνομα της πόλης αναγράφεται στο χάλκινο τρίποδα που αφιερώνεται στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, μετά την ήττα των Περσών.

478 – 477 π.X.:

Η Χαλκίδα στην Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία.

Η περίοδος μετά τους Περσικούς πολέμους βρίσκει πολλές πόλεις της Ελλάδας σε αναζήτηση συμμαχιών υπό το φόβο πιθανής νέας περσικής εισβολής. Στα 478 – 477 π.X. ιδρύεται η Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία (ή Δηλιακή Συμμαχία), στην οποία συμμετέχουν και οι Ευβοϊκές πόλεις. Στη μάχη της Κορώνειας (447 π.Χ.) ηττώνται οι Αθηναίοι από τους Βοιωτούς και οι πόλεις της Εύβοιας αποστατούν από τη συμμαχία. Το γεγονός αναγκάζει τον Περικλή να εκστρατεύσει στην Εύβοια και οι πόλεις της συνθηκολογούν. Ως αποτέλεσμα, εξορίζονται οι Χαλκιδαίοι ολιγαρχικοί, ως υπαίτιοι της αποστασίας, και εγκαθίστανται εκ νέου Αθηναίοι κληρούχοι στο Ληλάντιο πεδίο[17].

413/412 π.Χ.:

Η Χαλκίδα απελευθερώνεται πρόσκαιρα από την Αθηναϊκή ηγεμονία.

Με την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ.) οι Αθηναίοι μεταφέρουν τα κοπάδια τους για μεγαλύτερη ασφάλεια στην Εύβοια και η Χαλκίδα γίνεται βάση τους. Οι Ευβοϊκές πόλεις στέλνουν στρατεύματα στη Σικελική Εκστρατεία (415 π.Χ.) στο πλευρό των Αθηναίων. Οι καταστροφικές για τους τελευταίους εξελίξεις στη Μεγάλη Ελλάδα εξεγείρουν τις Ευβοϊκές πόλεις (413/412 π.Χ.). Στη μάχη της Ερέτριας (401 π.Χ.) οι Αθηναίοι ηττώνται και η Χαλκίδα, η Κάρυστος και η Ερέτρια ανεξαρτητοποιούνται, ιδρύοντας την ίδια χρονιά το Κοινό των Ευβοέων με έδρα την τελευταία.

410 π.Χ.:

Ο Εύριπος γεφυρώνεται για πρώτη φορά.

Οι γνώσεις μας για την πόλη της Χαλκίδας στα τέλη του 6ου και του 5ου αιώνα π.X είναι περιορισμένες. Η πόλη εκτείνεται βόρεια του Αγίου Στεφάνου, ανάμεσα στον Άγιο Ιωάννη και τις εργατικές κατοικίες στις καμάρες, με κεντρικό οικισμό ευρύτερα της Καλογρίτσας. Σε πολιτικό επίπεδο, στην πόλη λειτουργεί Βουλή και Εκκλησία του Δήμου, ενώ σημειώνονται και διαμάχες ανάμεσα σε δημοκρατικούς και ολιγαρχικούς. Ο Εύριπος οχυρώνεται για πρώτη φορά το 410 π.Χ.[18] σε μία από κοινού προσπάθεια Χαλκιδέων και Βοιωτών να αποκρούσουν επικείμενη Αθηναϊκή επίθεση. Από την ίδια περίοδο διατηρούνται λαξεύματα στο βράχο σε σημεία όπου σήμερα βρίσκεται το μεταγενέστερο, σημερινό κάστρο του Καράμπαμπα, τα οποία μαρτυρούν πιθανότητα οχύρωσης του λόφου εκείνα τα χρόνια.

377 π.Χ.:

Οι συντηρητικοί της Χαλκίδας παίρνουν την εξουσία, υπό την προστασία Σπαρτιατικής φρουράς στην πόλη.

Σύμφωνα με την Ανταλκίδειο συνθήκη (387 π.Χ.) που επέβαλε η Σπάρτη με τη λήξη του Βοιωτικού (ή Κορινθιακού) πολέμου, οι ελληνικές πόλεις απέκτησαν μια επίπλαστη αυτονομία. Στη Χαλκίδα ανέλαβε την εξουσία η συντηρητική μερίδα της πόλης, υπό την προστασία Σπαρτιατικής φρουράς, στα 377[19].

371 π.Χ.:

Η Χαλκίδα μπαίνει στη Βοιωτική Συμμαχία

Η μάχη στα Λεύκτρα (371 π.Χ.) ανάμεσα σε Θήβα και Σπάρτη που έληξε με νίκη των πρώτων, οδήγησε στην ίδρυση της Βοιωτικής Συμμαχίας, στην οποία προσχώρησαν και οι πόλεις της Εύβοιας στα 371 – 370 ή 370 – 369 π.Χ.

355-349 π.Χ.:

Πρώτη εμπλοκή του Φιλλίπου Β΄σε ζητήματα της κεντρικής Ελλάδας.

Στον Γ’ Ιερό πόλεμο (355-349 π.Χ.), ανάμεσα σε Φωκείς και Βοιωτούς, για πρώτη φορά ο Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας αναμείχτηκε σε ζητήματα της Κεντρικής Ελλάδας, δείχνοντας τις προθέσεις του για κυριαρχία στο νότο. Στη μάχη στις Ταμύνες (349 – 348 π.Χ.), πόλη κοντά στην Ερέτρια, ανάμεσα σε Αθηναίους και Ερετριείς ολιγαρχικούς στο ένα στρατόπεδο και Ερετριείς υποκινούμενους από το Φίλιππο Β’ μαζί με Χαλκιδείς στο άλλο, νίκησαν οι πρώτοι, χωρίς αυτό να αποθαρρύνει το Μακεδόνα βασιλιά. Από το 346 π.Χ. ως το 341 – 340 π.Χ. οι υπόλοιπες πόλεις της Εύβοιας, όπως και η Χαλκίδα, βρίσκονται στη σφαίρα επιρροής της Αθήνας. Την περίοδο αυτή επανιδρύεται το Κοινό των Ευβοέων.

338 π.Χ.:

Η Χαλκίδα υπό Μακεδονική κυριαρχία.

Η νίκη του Φίλλιπου Β’ στη μάχη της Χαιρώνειας (2 Αυγούστου ή 1 Σεπτεµβρίου 338 π.Χ.) απέναντι στα συνασπισμένα στρατεύµατα των πόλεων της νότιας Ελλάδας, ανάµεσά τους και των Ευβοϊκών, σηματοδοτεί την έναρξη της Μακεδονικής κυριαρχίας στη νότια Ελλάδα.

335 π.X.:

Ο Μέγας Αλέξανδρος εγκαθιστά φρουρά στη Χαλκίδα και επεκτείνει τα τείχη της ως τον Εύριπο.

Μετά την αποστασία και καταστροφή της Θήβας (335 π.X.) ο Μέγας Αλέξανδρος εγκατέστησε φρουρά στη Χαλκίδα, αναγνωρίζοντας την καίρια στρατηγικά θέση της. Ο μεγάλος στρατηλάτης δεν αρκέστηκε όμως μόνο σε αυτό, αλλά επέκτεινε τα τείχη της πόλης[20], τα οποία έκτοτε καταλάμβαναν συνολική έκταση 13 χιλιομέτρων[21], φτάνοντας από την ευρύτερη περιοχή του Αγίου Στεφάνου ως και τον Εύριπο. Η ελληνιστική Χαλκίδα ήταν η μεγαλύτερη σε έκταση πόλη στην ιστορία της ως και τις αρχές του 20^ου αιώνα όπου ξεκίνησε να αναπτύσσεται η σύγχρονη, γεγονός που ως σήμερα δεν υπογραμμίζεται στην τοπική βιβλιογραφία.

323 π.Χ.:

Η πόλη υπό τον έλεγχο των διαδόχων – ο Αριστοτέλης έρχεται στη Χαλκίδα.

Η αντιμακεδονική κρίση, που ξέσπασε στην Αθήνα το 323 π.Χ., ανάγκασε τον Αριστοτέλη να εγκαταλείψει την Περιπατητική Σχολή, που διηύθυνε στο Κλεινόν Άστυ από το 335 π.Χ.[22] και να βρει καταφύγιο στο μητρικό του σπίτι στη Χαλκίδα. Πέθανε ένα περίπου χρόνο μετά, από ασθένεια του στομάχου, έχοντας προηγουμένως προλάβει να προβληματιστεί για το φαινόμενο της παλίρροιας του Ευρίπου, χωρίς όμως να καταλήξει σε εξήγηση του.

318 π.Χ.:

Ο Κάσσανδρος εγκαθιστά φρουρά στη Χαλκίδα.

Στη διαμάχη ανάμεσα στον Κάσσανδρο και τον Αντίγονο το 313 π.Χ. για τον έλεγχο της Ελλάδας, η Εύβοια βρίσκεται στη μέση. Ο Κάσσανδρος γίνεται βασιλιάς της Μακεδονίας το 318 και εγκαθιστά φρουρά στη Χαλκίδα.

312 π.Χ.:

Οι Χαλκίδα υπό τον έλεγχο των Αντιγονιδών.

Ο ανιψιός του Αντίγονου, Πτολεμαίος, θέτει την Εύβοια υπό τον έλεγχο των Αντιγονιδών και εγκαθιστά φρουρά στη Χαλκίδα, η οποία αποχωρεί στα 309 – 308 π.Χ., μετά το θάνατό του. Η Χαλκίδα γίνεται μέλος στο Κοινό των Βοιωτών και φρουρά των τελευταίων εγκαθίσταται στην πόλη. Πολύ σύντομα όμως, το 304 π.Χ., η Χαλκίδα ξαναπερνά στον έλεγχο των Αντιγονιδών. Η βοιωτική φρουρά εκδιώκεται από τον Δημήτριο Πολιορκητή, ο οποίος στα 302 – 286 π.Χ δημιουργεί ναυτική βάση στην πόλη και επαναλειτουργεί το Κοινό των Ευβοέων.

274-273 π.X.:

Ή Χαλκίδα επαναστατεί ενάντια στη μακεδονική κυριαρχία και αποκτά την ελευθερία της.

Η Χαλκίδα φεύγει από το Κοινό των Βοιωτών το χειμώνα των ετών 271-270 π.X. Την ίδια περίοδο στέλνει ιερομνήμονα στο Αμφικτιονικό συνέδριο στους Δελφούς, γεγονός που φανερώνει πως η πόλη συνεχίζει να απολαμβάνει αυτονομία.

268 – 7 π.Χ.:

Η Χαλκίδα καταστρέφεται κατά τη διάρκεια του Χρεμωνιδείου πολέμου[23]

Στα 268-267 π.X. η Σπάρτη και η Αθήνα συνασπίστηκαν κατά του Μακεδόνα βασιλιά Αντίγονου Γονατά, επιθυμώντας την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας τους και την απαλλαγή τους από τη μακεδονική κυριαρχία. Ο Γονατάς αντέδρασε βίαια, επιβλήθηκε στη Θεσσαλία και κατόπιν στράφηκε νοτιότερα. Κυρίευσε την Εύβοια και κατόπιν πολιόρκησε και κατέστρεψε τη Χαλκίδα ή μέρος αυτής, εγκαθιστώντας αμέσως μετά φρουρά.

249 – 248 π.X.:

Η Χαλκίδα αποκτά πάλι πρόσκαιρη ανεξαρτησία.

Στα 265 – 264 π.Χ. ο Αλέξανδρος, γιός του Κρατερού, ετεροθαλούς αδελφού του Αντίγονου Γόνατά, αποστατεί, ανακηρύσσεται βασιλιάς της Εύβοιας και της Κορίνθου και μετατρέπει τη Χαλκίδα σε βάση του. Μετά τον θάνατο του η Εύβοια αποκτά ξανά την ανεξαρτησία της.

221 π.Χ.:

Ο Φίλιππος Ε’ επιβάλλεται στη Χαλκίδα

Το 221 π.Χ. ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας επιβάλλεται στην Eύβοια και εγκαθιστά στη Χαλκίδα μακεδονική φρουρά, την οποία όμως απομακρύνει λίγα χρόνια μετά, καθώς θεωρείται συμμαχική πόλη των Μακεδόνων. Χαρακτηρίζει τη Χαλκίδα ως μία από τις τρεις πόλεις που ήταν «δεσμά» ή «πέδας» (χειροπέδες) για τον έλεγχο της Ελλάδας, εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της. Οι άλλες δύο είναι η Δημητριάδα και η Κόρινθος.

208 π.X.:

Οι ρωμαίοι προσπαθούν ανεπιτυχώς να καταλάβουν τη Χαλκίδα.

Στα τέλη του 3ου αι. π.Χ. ξεκινά η ενεργή παρέμβαση της Ρώμης στα Ελληνικά πράγματα. Στον Πρώτο Μακεδονικό πόλεμο (215-205 π.Χ.) η Ρώμη συμμαχεί με την Πέργαμο εναντίον του Φιλίππου Ε’. Γύρω στο 208 π.X. πολιορκούν τη Χαλκίδα όμως αποτυγχάνουν να την καταλάβουν, καθώς κρίνεται πως είναι απόρθητη.

200 π.Χ.:

Η Χαλκίδα καταστρέφεται από τους Ρωμαίους.

Το 200 π.Χ., κατά το Δεύτερο Μακεδονικό πόλεμο (200 – 196 π.Χ.) και μετά τη συμμαχία Περγάμου, Ρόδου και Ρώμης εναντίον του Φιλίππου Ε’, οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν αιφνιδιαστικά έναν απομακρυσμένο πύργο του τείχους της Χαλκίδας και εισβάλλουν στην πόλη. Επακολούθησε η ολοκληρωτική καταστροφή της[24], αλλά αμέσως μετά οι Ρωμαίοι επέστρεψαν στην Αθήνα, όπου χρησιμοποιούσαν ως βάση τους, φοβούμενοι Μακεδονική αντεπίθεση.

197 π.Χ.:

Οι Ρωμαίοι εγκαθιστούν για πρώτη φορά φρουρά στη Χαλκίδα.

Η ήττα του Φιλίππου Ε’ από τις Ρωμαϊκές λεγεώνες στη μάχη των Κυνός Κεφαλών (197 π.Χ.) επιβάλει την αλλαγή της κυριαρχικής σκυτάλης στην Εύβοια, με αποτέλεσμα την εγκατάσταση ρωμαϊκής φρουράς στη Χαλκίδα.

194 π.Χ.:

Η Ρώμη αποσύρει τη φρουρά της από την πόλη.

Οι Ελληνικές πόλεις ανακηρύσσονται αυτόνομες από τον Ρωμαίο Τίτο Κόιντο Φλαμινίνο. Ως εκ’ τούτου, η ρωμαϊκή φρουρά απομακρύνεται από τη Χαλκίδα το 194 π.Χ. Τότε επαναλειτουργεί για τελευταία φορά το Κοινό των Ευβοέων, έχοντας πλέον σκοπό τη σύσφιξη των σχέσεων της Ρώμης με τις Ευβοϊκές πόλεις.

192 π.Χ.:

Ο Αντίοχος Γ΄ο Μέγας γίνεται πρόσκαιρα κύριος της Χαλκίδας.

Το 192 π.Χ. ο βασιλιάς των Σελευκιδών Αντίοχος Γ’ ο Μέγας γίνεται κύριος της Χαλκίδας και της Εύβοιας, κηρύττοντας τον Ρωμαιοσυριακό πόλεμο (192— 188 π.Χ.). Το χειμώνα του 191 π.Χ., ο Αντίοχος ξεχειμωνιάζει στη Χαλκίδα, όπου νυμφεύεται τη νεαρή κόρη του άρχοντα της πόλης Κλεοπτόλεμου, που κατά τον Πλούταρχο ξεπερνούσε σε ομορφιά όλες τις γυναίκες της Χαλκίδας. Ωστόσο, το επόμενο καλοκαίρι ο Αντίοχος ηττήθηκε από τους Ρωμαίους στις Θερμοπύλες και πήγε στην Έφεσο.

191 π.Χ.:

Ο ύπατος Τίτος Κόιντος Φλαμινίνος μεσολαβεί για να μη ξανακαταστραφεί η Χαλκίδα.

Οι κάτοικοι της πόλης το 191 π.Χ. αφιέρωσαν το ναό του Απόλλωνα στη Χαλκίδα στον ύπατο Τίτο Κόιντο Φλαμινίνο, για τη διαμεσολάβησή του στον ύπατο Μάνιο Ακίλια Γλαβρίωνα, ώστε ο τελευταίος να μην καταστρέψει τη Χαλκίδα, επειδή οι Χαλκιδαίοι είχαν υποστηρίξει τον Αντιόχο Γ’ κατά τη διάρκεια του Ρωμαιοσυριακού πολέμου.

146 π.Χ.:

Η Χαλκίδα συμμετέχοντας στην Αχαϊκή Συμπολιτεία προκαλεί τη δεύτερη καταστροφή της από τους Ρωμαίους.

Τα χρόνια που ακολούθησαν η Χαλκίδα βρίσκεται στη φιλορωμαϊκή πλευρά και εντός των τειχών της ενίοτε υπάρχει ρωμαϊκή φρουρά, με άλλοθι την υπεράσπισή της σε περίπτωση Μακεδονικής επίθεσης. Το 169 π.Χ. η φρουρά προκαλεί σημαντικές καταστροφές στην πόλη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την καταπίεση που είχαν αρχίσει να αισθάνονται οι Χαλκιδαίοι από τους Ρωμαίους, οδηγεί τους πρώτους να συμπράξουν με την Αχαϊκή Συμπολιτεία το 146 π.Χ. κατά των Ρωμαίων. Η αναμέτρηση όμως βγάζει νικήτριες τις Ρωμαϊκές λεγεώνες του Λεύκιου Μόμμιου. Αμέσως μετά κινήθηκε κατά της Χαλκίδας καταστρέφοντας την. Εκτός αυτού, η Ρώμη της επέβαλε και φορολογικό πρόστιμο.

86 π.Χ.:

Η Χαλκίδα εντάσσεται μόνιμα στις πόλεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Το 88 π.X. ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης ΣΤ΄, ο επονομαζόμενος Ευπατορας και Διόνυσος εξεγείρεται κατά των Ρωμαίων (Μιθριδατικός πόλεμος, 88-84 π.Χ.). Οι αρχικές νίκες του κατά της Ρώμης κάνουν πολλούς Έλληνες, ανάμεσά τους και τους Χαλκιδαίους, να συμμαχήσουν μαζί του, δημιουργώντας στην πόλη ισχυρή στρατιωτική βάση. Η στρατιωτική απάντηση της Ρώμης ήταν άμεση: Το 86 π.Χ. επελαύνει ο στρατηγός Σύλλας, δίνοντας τέλος σε μια μεταβατική ταραχώδη περίοδο που σηματοδοτεί την οριστική κυριαρχία της Ρώμης σε ολόκληρο το νησί. Το Ευβοϊκό Κοινό διαλύεται και οι εκτάσεις της πόλης αποτελούν πλέον ιδιοκτησία του ρωμαϊκού λαού (agiri vectigales) με δυνατότητα εκμίσθωσης των φόρων. Καταλυτική ημερομηνία για ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο αποτελεί το 31 π.Χ., όταν μετά την επικράτηση του Οκταβιανού στο Άκτιο αποτελεί επισήμως επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Εύβοια από το 27 π.Χ. προσαρτάται στην επαρχία της Αχαΐας. Η Χαλκίδα, παρά τις συνεχείς καταστροφές που υπέστη την περίοδο των πολεμικών συγκρούσεων του 2^ου αιώνα π.Χ., στους πρώιμους αυτοκρατορικούς χρόνους φαίνεται να ανακάμπτει. Τα χρόνια που ακολούθησαν όμως σταδιακά παρακμάζει. Η απότομη ένταξη σε ένα νέο οικονομικό περιβάλλον με μεγαλύτερο ανταγωνισμό είχε ως συνέπεια τον σταδιακό οικονομικό και δημογραφικό μαρασμό της. Η Χαλκίδα της Ρωμαϊκής εποχής είναι επίσης μικρότερη σε έκταση, από ότι ήταν στους ελληνιστικούς χρόνους. Εξακολουθούσε όμως να είναι η μεγαλύτερη πόλη της Εύβοιας, με λαμπρά οικοδομήματα και δυνατές οχυρώσεις. Με την άδεια του ρωμαϊκού κράτους, η πόλη θέτει σε κυκλοφορία και πάλι δικό της νόμισμα, ενώ πρωτοστατεί και στην επανίδρυση του Ευβοϊκού Κοινού, το οποίο πλέον αποτελούσε, κυρίως, θρησκευτικό θεσμό.

267:

Ξεκινούν οι βαρβαρικές επιδρομές.

«Η Ρωμαϊκή ειρήνη» (Pax Romana) διακόπτεται το 267 με την επιδρομή των Γότθων, οι οποίοι λεηλάτησαν τη νότια Ελλάδα. Ούννοι, Βούλγαροι και Σλάβοι συνέχισαν το καταστρεπτικό έργο του Αλάριχου έως και τον 7ο αιώνα, επιφέροντας οικιστική συρρίκνωση και δημογραφική παρακμή. Δεν υπάρχουν καταγραφές για βαρβαρικές καταστροφές στη Χαλκίδα, κάτι που όμως αναμφίβολα δεν μπορεί να αποκλειστεί.

531 μ.Χ.:

Λοιμός πλήττει τη Χαλκίδα.

Λοιμός έπληξε από το 531 μ.Χ. και για σχεδόν πενήντα έτη την Κεντρική Ελλάδα, επιφέροντας δημογραφικό αποδεκατισμό και στη Χαλκίδα.

7^ος αιώνας:

Η Χαλκίδα εγκαταλείπει οικιστικά την περιοχή όπου άκμασε την κλασσική εποχή, δημιουργώντας τη μεσαιωνική καστροπολιτεία δίπλα στον Εύριπο.

Μέχρι και τον 6ο αιώνα μ.Χ. η ζωή στη Χαλκίδα συνεχιζόταν στη θέση της αρχαίας πόλης. Έως τότε, δεν υπάρχουν σημάδια νέων οχυρώσεων. Γύρω στα τέλη του 7ου αιώνα όμως, όταν η ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία αναδιοργανώθηκε στρατιωτικά, ενισχύθηκε και οχυρώθηκε ένας νέος αστικός πυρήνας στο μικρό λόφο δίπλα στον Εύριπο και αποδυναμώθηκε η περιοχή όπου βρισκόταν η Χαλκίδα της κλασσικής περιόδου, φτάνοντας κάποια στιγμή να εγκαταλειφθεί εντελώς. Το γιατί συντελείται αυτή η μετατόπιση της πόλης εξακολουθεί να αποτελεί μια ιστορική απορία χωρίς ως σήμερα σαφείς απαντήσεις, όμως θεωρώ πιθανό να έγινε για καθαρά αμυντικούς λόγους, καθώς η μεγάλη οχυρωματική έκταση των ελληνιστικών χρόνων άφηνε κενά ασφαλείας, όπως αυτό δείχνει άλλωστε και η κατάληψη της πόλης το 200 π.Χ. από τους Ρωμαίους, μέσω ενός απομακρυσμένου πύργου.

867:

Πρώτη αναφορά της Χαλκίδας ως «Εύριπος».

Τον 9^ο αιώνα η πόλη αρχίζει να ξεχνάει την ονομασία «Χαλκίδα», χρησιμοποιώντας σταδιακά τη νέα «Εύριπος», όπως τα ρεύματα που περνάνε δίπλα της. Η πρώτη γραπτή αναφορά στο βυζαντινό Εύριπο, και μάλιστα ως έδρα επισκόπου, ανάγεται στο 867, οπότε ο επίσκοπος Ευρίπου Θεόδωρος μετέχει στην Η’ Οικουμενική Σύνοδο (869-870)[25]. Εκείνη την περίοδο η νέα καστροπολιτεία ξεκινά σταδιακά να ακμάζει και, εκτός από ναυτική στρατιωτική βάση, γίνεται κέντρο εμπορικών δραστηριοτήτων, προσελκύοντας νέες πληθυσμιακές ομάδες. Ο Εύριπος υπάγεται στο Θέμα της Ελλάδος, που έχει ως πρωτεύουσα την κοντινή Θήβα, και αναδεικνύεται σε σημαντικό εμπορικό αλλά και στρατιωτικό λιμάνι, καθώς εδώ ελλιμενίζεται ο βυζαντινός θεματικός στόλος, αλλά και εδρεύουν αξιωματούχοι που συνδέονται με την εμπορική δραστηριότητα σε ολόκληρο το Αιγαίο.

880:

Ο εμίρης της Ταρσού Οσμάν προσπαθεί αποτυχημένα να καταλάβει την πόλη.

Το 880 περίπου, με αφορμή την αποτυχημένη πολιορκία της πόλης από τον εμίρη της Ταρσού Εσμάν (Yazaman), γίνεται και η πρώτη αναφορά στα τείχη και την τάφρο της μεσαιωνικής πόλης – κάστρου, τα οποία προφανώς προϋπήρχαν, άγνωστο από ποια ακριβώς χρονική στιγμή.

1147:

Η Χαλκίδα στις φλόγες από τους Νορµανδούς.

Η πόλη λεηλατείται από τους Νορμανδούς, με επικεφαλής τον βασιλιά της Σικελίας Ρογήρο Β’ (1093 – 1154), στα περιθωριακά πλαίσια της Β’ Σταυροφορίας.

1171:

Τμήμα της πόλης καταστρέφεται από τους Ενετούς.

Λίγο πριν την άνοιξη του 1171 η καστροπολιτεία του Ευρίπου πολιορκήθηκε από τους Βενετσιάνους, εξαιτίας μίας σφοδρής διένεξης τους με τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α’ Κομνηνό, την οποία σημειώνει ο Νικήτας Χωνιάτης στο έργο του «Χρονική Διήγησις». Το εκστρατευτικό σώμα της Βενετίας κατάφερε να κυριεύσει και να πυρπολήσει μέρος της πόλης.

1182 – 1198:

Οι Βενετοί επιτυγχάνουν εμπορικά προνόμια στον Εύριπο.

Η επιδείνωση της πολεμικής κατάστασης μεταξύ ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους και Νορμανδών, σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση της αμυντικής ισχύος των πρώτων, ανάγκασε τους Βυζαντινούς να ανανεώσουν τα προνόμια προς τη Βενετία. Συγκεκριμένα, οι Αλέξιος Α’ (1082), Ιωάννης Β’ (1126), Μανουήλ Α’ (1148) και Αλέξιος Γ΄ (1198) υπογράφουν Προνομιακά Διατάγματα (Privilegium) προς το Βενετό δόγη Ερρίκο Δάνδολο (Enrico Dandolo) που παραχωρούν σημαντικές δασμολογικές διευκολύνσεις σε διάφορα λιμάνια, μεταξύ των οποίων και ο Εύριπος[26], με αντάλλαγμα την απώθηση των Νορμανδικών επιθέσεων στα εδάφη της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε στη Βενετία να εδραιώσει από τα τέλη του 12ου αιώνα την παρουσία της στο Αιγαίo[27] και ιδιαίτερα στη Χαλκίδα, που εκείνη την περίοδο γνώρισε εμπορική και οικονομική άνθηση. Βλ. αναλυτικά εδώ.

1185:

Οι Νορμανδοί πολιορκούν για δεύτερη φορά τον Έγριπο.

Την επίθεση πραγματοποίησε ο βασιλιάς Γουλιέλμος Β’ (1166 – 1189), ο οποίος κλήθηκε να επέμβει στην εσωτερική κατάσταση του παρακμάζοντος Βυζαντινού κράτους από έναν αυτόκλητο διεκδικητή του αυτοκρατορικού θρόνου[28]. Οι πολιορκούμενοι τους απωθούν, λαμβάνοντας τη βοήθεια και των Ενετών

1204:

Φράγκοι και Ενετοί καταλαµβάνουν την Εύβοια – αρχή λατινοκρατούμενης περιόδου της Χαλκίδας. Η πόλη μετονομάζεται σε Νεγροπόντε (Negroponte).

Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 µ.Χ. οι σταυροφόροι κατακτούν αμαχητί και την Εύβοια. Σύντομα καταφθάνει στην πόλη ο Φλαμανδός Ζακ (Ιάκωβος) Ντ΄ Αβέσνες[29] τον οποίο οι κάτοικοι υποδέχονται με χαρά, καθώς τα προηγούμενα χρόνια υπέφεραν από την υψηλή φορολογία των βυζαντινών και προσδοκούσαν βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους. Ο Αβέσνες όμως δεν πρόλαβε να στεριώσει την εξουσία του καθώς πέθανε το 1208. Έτσι η Εύβοια περνάει στην κυριαρχία του βασιλιά της Θεσσαλονίκης, μαρκησίου Βονιφάτιου του Μομφερατικού, και χωρίζετε σε τρία φέουδα (τιμάρια): Των Ωρεών, της Κεντρικής Εύβοιας και της Καρύστου, που με τη σειρά τους παραχωρούνται σε τρεις Λομβαρδούς φεουδάρχες, που έκτοτε καλούνται τριτημόριοι ή τριάρχοι. Η πρωτεύουσα, ο Εύριπος, που στο εξής θα λέγεται Νεγροπόντε, αποτέλεσε κοινή κτήση και κοινό διοικητικό κέντρο των τριάρχων. Βλ. αναλυτικά εδώ.

1216:

Ο Πιέτρο Μπάρμπο ιλ Ζάνκο διορίζεται πρώτος βάιλος στη Χαλκίδα.

Σταδιακά η εξουσία της Εύβοιας περνά σε έναν τρίαρχο, τον Ραβάνο ντάλε Κανσέρι, ο οποίος για να εδραιώσει τη θέση του αναγνωρίζει το 1209 την επικυριαρχία της Βενετίας στο νησί, παραχωρώντας της προνόμια, σημεία και περιοχές εμπορικού και θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Έτσι, ως επισφράγισμα της συμφωνίας, το 1216 διορίζεται στη Χαλκίδα ο Πιέτρο Μπάρμπο ιλ Ζάνκο[30], ως πρώτος Βενετσιάνος βάιλος της Εύβοιας. Με το θεσμό αυτό η Γαληνοτάτη Δημοκρατία επέβλεψε για 254 χρόνια τα συμφέροντα της στο νησί. Βλ. αναλυτικά εδώ.

1256:

Ξεκινά ο «πόλεμος για την Ευβοϊκή διαδοχή».

Ξέσπασε στα 1256 όταν ο πρίγκιπας της Αχαΐας Γουλιέλμος Β’ Βιλλεαρδουίνος (1246 – 1278) διεκδίκησε για λογαριασμό του το φέουδο των Ωρεών, ως δικαιωματική κληρονομιά της εκλιπούσης βαρώνης και συζύγου του Καριντάνας Δαλλεκαρτσέρι (1220 – 1255). Τότε οι δύο άλλοι βαρώνοι, ο Ναρζώτος Δαλλεκαρτσέρι (1247 – 1263/64) και ο Γουλιέλμος Α’ ντα Βερόνα (1230 – 1263/68) αντέδρασαν έντονα και αρνήθηκαν να συναινέσουν στην αξίωση του, ξεκινώντας σφοδρή ένοπλη αντιπαράθεση μαζί του, με την συμπαράσταση και άλλων Λατίνων αυθεντών της Ελληνικής επικράτειας, οι οποίοι είχαν αρχίσει να φοβούνται την ολοένα αυξανόμενη δυναμική του Βιλλεαρδουίνου. Βλ. αναλυτικά, εδώ (εκκρεμεί παραπομπή).

1256:

Οι Βενετοί καταλαμβάνουν το κάστρο του Ευρίπου.

Ενώ ο θεσμός των τριάρχων έχει ήδη επανέλθει στην Εύβοια το 1256 οι Λομβαρδοί στη διαμάχη τους με το νέο επικυρίαρχο της Εύβοιας, Φράγκο πρίγκιπα της Αχαΐας Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο, δηλώνουν την αποκήρυξη της υπαγωγής τους σ’ αυτόν και την πλήρη υποτέλεια τους στη Βενετία. Ως αποτέλεσμα της πράξης αυτής οι Ενετοί καταλαμβάνουν το Κάστρο του Ευρίπου, μαζί με διάφορες άλλες περιουσίες εντός και εκτός πόλης, γεγονός που ενίσχυσε τη εδαφική κυριότητά τους στη Χαλκίδα. Βλ. αναλυτικά, εδώ (εκκρεμεί παραπομπή).

1257:

Οι φράγκοι κυριεύουν το Νεγροπόντε.

Ο Φράγκος πρίγκιπας της Αχαΐας και ανιψιός του Βιλλεαρδουίνου, Γκεφτρόι ντε λα Μπρούγιερες, εκστρατεύει στην Εύβοια και κυριεύει το Νεγροπόντε στα 1257. Οι Ενετοί επιχειρούν ανακατάληψη της πόλης, κάτι που πετυχαίνουν το 1258. Οι Φράγκοι όμως αμέσως μετά την επανακαταλαμβάνουν για δεύτερη φορά! Μετά από περίπου ένα χρόνο οι Ενετοί, με βάιλο τον Αντρέα Μπαρόζι, συμμαχώντας με άλλους φεουδάρχες και Φράγκους ευπατρίδες της Εύβοιας κι’ ύστερα από εξαντλητική πολιορκία, έδιωξαν από τη Χαλκίδα τους Γάλλους ιππότες του πριγκιπάτου της Αχαΐας. Βλ. αναλυτικά εδώ.

1277:

Η μάχη του Βατώντα. Ο Λικάριος προσπαθεί αποτυχημένα να καταλάβει το Νεγροπόντε[31].

Ο ιππότης Λικάριος, υπό τις διαταγές του αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, έχοντας κατακτήσει σχεδόν ολόκληρη την Εύβοια, αποφασίζει το 1277 να καταλάβει το Νεγρεπόντε, υποβοηθούμενος από το Βυζαντινό στόλο και ένα σώμα Καταλανών μισθοφόρων (κάνοντας εδώ την πρώτη τους εμφάνιση στην Ελληνική ιστορία). Οι Φράγκοι με επικεφαλής το Δούκα Ιωάννη των Αθηνών και τον τριτημόριο Γυβέρτο της Βερώνας αποφασίζουν να τον αντιμετωπίσουν εκεί όπου ο σημερινός Βατώντας. Τη μάχη κέρδισε ο Λικάριος, αιχμαλωτίζοντας μάλιστα τους αντιπάλους του. Δεν πρόλαβε όμως να βαδίσει στο Νεγροπόντε, καθώς μέσα σε διάστημα 24 ωρών έφτασε στην πόλη ο άρχοντας της Αργοναυπλίας Ιάκωβος Δελαρός ενισχύοντας τις δυνάμεις της και κάνοντας αδύνατη την περίπτωση πολιορκίας της. Έτσι ο Λικάριος αρκέστηκε στο να καταλάβει το καστέλι των Φύλλων, περνώντας εκεί το υπόλοιπο της ζωής του εξουσιάζοντας ολόκληρο το νησί, εκτός από την πρωτεύουσα του.

4-1-1304:

Η ενετική συνοικία χωρίζεται με τείχος από τις υπόλοιπες του Νεγροπόντε. Η πόλη αναδεικνύεται σε κυριότερο ναυτικό λιμάνι της Γαληνοτάτης στο κεντρικό Αιγαίο. 

Οι Βενετοί όλα τα προηγούμενα χρόνια, μέσω συστηματικών ενεργειών και εξαγορών ακινήτων, κατάφεραν να διαμορφώσουν έναν σαφώς διακριτό ενετικό οικιστικό πυρήνα εντός του κάστρου του Νεγροπόντε. Το 1304 ύψωσαν τείχος στη συνοικία τους, απομονώνοντάς την από την περιοχή των λατίνων Τριάρχων της Εύβοιας. Την ίδια χρονιά, με τη συνθήκη ειρήνης ανάμεσα στους Βενετούς και το Βυζαντινό αυτοκράτορα, η πόλη περνά εξ’ ολοκλήρου στην εξουσία των πρώτων. Έκτοτε, ο ρόλος του λιμανιού της αναβαθμίστηκε, φτάνοντας να γίνει το πιο σημαντικό της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας στο κεντρικό Αιγαίο. Βλ. αναλυτικά εδώ.

8-2-1314:

Το Νεγροπόντε γίνεται μόνιμη έδρα του Λατίνου πατριάρχη. 

Στις αρχές του 14^ου αιώνα το Νεγροπόντε άκμαζε. Ενδεικτικό γεγονός του σημαντικού οικονομικού και στρατιωτικού ρόλου που έπαιζε στη Ρωμανία της εποχής αποτελεί η μεταφορά της έδρας του τιτουλάριου Λατίνου πατριάρχη Κωνσταντινούπολης στη Χαλκίδα, το αξίωμα του οποίου παρέμεινε ως και το 1470 συνδεδεμένο με αυτό του επισκόπου του Νεγροπόντε[32]. Τη σχετική πράξη υπέγραψε ο Πάπας Κλήμης Ε’ στις 8-2-1314.

1317:

Το Νεγροπόντε λεηλατείτε από τους Καταλανούς.

Μια σειρά Καταλανικών επιθετικών ενεργειών οδήγησαν ως και την κατάληψη του Νεγροπόντε το 1317. Η Λομβαρδική πλευρά της πόλης λεηλατήθηκε ενώ το ενετικό τείχος άντεξε, κρατώντας ανέπαφη τη συνοικία. Ο πόλεμος έληξε με τη συνθήκη που υπογράφτηκε στις 9-6-1319, η οποία αναγνώριζε την κυριαρχία των Καταλανών στη νότια Εύβοια και άνοιξε σταδιακά το δρόμο ώστε η Βενετία να μεταμορφωθεί από προστάτιδα δύναμη του νησιού σε μοναδική κυρίαρχο του, στα τέλη του αιώνα.

1332:

Οι Οθωμανοί επιτίθενται για πρώτη φορά στο Νεγροπόντε. 

Η πρώτη καταγεγραμμένη προειδοποιητική αναφορά για σχεδιαζόμενη Οθωμανική επίθεση στο Νεγροπόντε έγινε στις 16-7-1318 από το δούκα της Κρήτης Νικ Ζέιν. Οι πρώτες ναυτικές επιδρομές των Τούρκων στην Εύβοια έγιναν στα 1328 – 1331. Ο Ουμούρ Πασάς του Αϊδινίου επιτέθηκε στο Νεγροπόντε μεταξύ Μαΐου – Ιουνίου 1332 καταφέρνοντας όμως μόνο να αιχμαλωτίσει κάποιους κατοίκους του, λύοντας μια πολιορκία που γνωρίζουμε ελάχιστα γι’ αυτήν. Έκτοτε, οι προετοιμασίες των Ενετών για την αντιμετώπιση της Οθωμανικής απειλής εντείνονται, φτάνοντας στο μέγιστο βαθμό τις παραμονές της πολιορκίας του 1470 από τον Μωάμεθ Β΄. Βλ. περισσότερα εδώ.

1342:

Οι Γενουάτες καίνε και λεηλατούν το Νεγροπόντε. 

Ο Γενουάτης ναύαρχος Φίλιππο ντι Όρια με δέκα πλοία, που κατάφεραν να ξεφύγουν από τον ενετικό έλεγχο στη ναυμαχία της Καρύστου που έγινε στις 29-8-1342 και στην οποία έχασαν, επιτίθεται αιφνιδιαστικά στο Νεγροπόντε και το λεηλατεί. Οι Βενετοί επιστρέφουν με ενισχύσεις από τη Μεθώνη και επανακαταλαμβάνουν το κάστρο. Όμως η περιπέτεια αυτή δεν είχε ακόμα τελειώσει. Το 1347 ενισχυμένος Γενοβέζικος στόλος κατέφθασε πάλι στα νερά του Ευρίπου. Ναυμάχησε και νίκησε το Βενετικό, καταφέρνοντας τελικά οι Γενουάτες να ξαναμπούν στη Χαλκίδα, καίγοντας και λεηλατώντας την Εβραϊκή και τη Βενετσιάνικη συνοικία. Βλ. περισσότερα εδώ.

1350:

Οι Καταλανοί επιτίθενται στο Νεγροπόντε.

Την καταστροφική σκυτάλη παίρνουν το 1350 οι Καταλανοί. Ο ναύαρχος Πόντιο Καπράρια με 22 γαλέρες λεηλάτησε την Εύβοια και επιτέθηκε στο Νεγροπόντε. Ο βάιλος Νικολό Γκουερίνι κατάφερε όμως να τον αποκρούσει. Τέλος στις βλέψεις κατάκτησης της Ευβοϊκής πρωτεύουσας έβαλαν οι ενισχύσεις που εν τω μεταξύ ήρθαν από τη Βενετία. Βλ. περισσότερα εδώ.

1390:

Η Βενετία γίνεται ολοκληρωτικά κυρίαρχος της Εύβοιας.

Το 1383 ολόκληρη η κεντρική και βόρεια Εύβοια πέρασε στα χέρια των Ενετών, όταν ο τελευταίος τρίαρχος Νικολό ντάλε Κανσέρε, ο οποίος είχε και το αξίωμα του δούκα του Αρχιπελάγους, δολοφονήθηκε στη Νάξο χωρίς να αφήσει απογόνους. Έτσι το 1390 η σημαία του Αγίου Μάρκου κυμάτιζε σε όλα τα κάστρα και μία ταραγμένη εποχή δυτικών εμφυλίων στην Εύβοια τελείωσε. Βλ. περισσότερα εδώ.

12-3-1392:

Οι Οθωμανοί χτυπούν για δεύτερη φορά το Νεγροπόντε.

Οι Ενετοί δεν πρόλαβαν να χαρούν την ολοκληρωτική τους νίκη και εγκαθίδρυσή σε ολόκληρη την Εύβοια. Από τα τέλη του 14^ου αιώνα η Οθωμανική απειλή άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο ορατή. Ο Τούρκικος στόλος ξεκίνησε αιφνιδιαστικές πειρατικές επιδρομές και στις 12-3-1392 χτύπησε χωρίς επιτυχία το Νεγροπόντε.

1428:

Πειρατική επιδρομή των Οθωμανών στο Νεγροπόντε.

Στις 22-4-1428 δόθηκε διαταγή στο δούκα της Κρήτης να στείλει δύο γαλέρες για ασφάλεια στο Νεγροπόντε, λόγω επαπειλούμενης επίθεσης από τους Τούρκους. Πράγματι, λίγο μετά, 40 Οθωμανικά πλοία χτύπησαν την πόλη και απήγαγαν 700 κατοίκους.

1432:

Ανεπιτυχές χτύπημα της Χαλκίδας από στόλο Γενοβέζικων και Οθωμανικών πλοίων.

Γενοβέζοι και Καταλανοί, ως αιώνιοι επίδοξοι κατακτητές του νησιού, επανεμφανίστηκαν στα Ευβοϊκά νερά κάνοντας πειρατικές επιθέσεις. Οι πρώτοι, μάλιστα, προς αντεκδίκηση για την άλωση της Χίου από τους Ενετούς δεν δίστασαν να συμμαχήσουν με τους Τούρκους το 1432, χτυπώντας χωρίς αποτέλεσμα την Κάρυστο και τη Χαλκίδα[33].

15-6 / 12-7-1470:

Πολιορκία και άλωση του Νεγροπόντε από τον Μωάμεθ Β΄. Αρχή Οθωμανικής περιόδου.

Δεκαεπτά χρόνια μετά την άλωση της Πόλης και μετά από πέντε χρόνια προετοιμασίας ξεκινάει στις 15-6-1470 η πολιορκία του Νεγροπόντε από τον Σουλτάνο Μωάμεθ Β’ και λήγει 28 ημέρες μετά, στις 12-7-1470, με τον πιο αιματηρό τρόπο. Γυναίκες και άνδρες άνω των 10 ετών σφαγιάστηκαν, ανασκολοπίσθηκαν ή γδάρθηκαν ζωντανοί και ρίχτηκαν στον Εύριπο που από το αίµα είχε γίνει κόκκινος. Τα παιδιά οδηγήθηκαν σιδεροδέσμια στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης. Η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς και εποικίστηκε με νέο πληθυσμό από άλλες περιοχές. Γενικά, εκείνο το καλοκαίρι εξολοθρεύτηκε πάνω από το 90% του πληθυσμού της Εύβοιας, από τους Τούρκους αλλά και την πανούκλα. Βλ. περισσότερα εδώ.

1470 – 1833:

Τουρκοκρατία. Το Νεγροπόντε μετονομάζεται σε Εγριμπόζ.

Στα 363 χρόνια Οθωμανικής κυριαρχίας στην Εύβοια η Χαλκίδα ήταν η έδρα του Σαντζακιού του Ευρίπου, δηλαδή το διοικητικό κέντρο των Οθωμανών στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, καθώς και του Καπουδάν Πασά, ο οποίος ήταν ο ναύαρχος του οθωμανικού στόλου. Με τα χρόνια αναδεικνύεται σε σημαντικό τοπικό οικονομικό κέντρο, διανύοντας όμως και περιόδους παρακμής. Ο πληθυσμός της πόλης κατοικεί σε μαχαλάδες (συνοικίες) ανάλογα με το θρήσκευμά του: Εντός του κάστρου κατοικούν οι μουσουλμάνοι, που αποτελούν και τη μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων, καθώς και οι Εβραίοι. Εκτός τειχών, στο προάστιο, έμεναν οι χριστιανοί, που δημιούργησαν με τα χρόνια μια πιο ευχάριστη για να μένεις συνοικία. Η ονομασία αλλάζει πάλι, όλες οι παλιές ξεχνιούνται και πλέον η πόλη λέγεται Εγριμπόζ (Egriboz). Βλ. περισσότερα εδώ.

1686:

Χτίσιμο του κάστρου στο λόφο Καράμπαμπα.

Το 1686 η Οθωμανική διοίκηση της πόλης αποφασίζει να οχυρώσει τον απέναντι του κάστρου λόφο, αναθέτοντας το έργο στον ενετό εξωμότη Τζιρόλαμο Γκάλοπο, πού είχε καταφύγει στους Τούρκους, μετατρέποντας έτσι το Εγριμπόζ σε απόρθητη πόλη.

1688:

Η αποτυχημένη πολιορκία του Μοροζίνι.

Το 1688 ο δόγης της Βενετίας Φραντσέσκο Μοροζίνι, κατά τη διάρκεια του Έκτου Ενετοτουρκικού πολέμου, προσπαθεί να καταλάβει το Εγριμπόζ, επικεφαλής συμμαχικών δυτικών δυνάμεων. Η πολιορκία αρχίζει στις 13-7-1688 και τελειώνει άδοξα στις 21-10-1688, με το στράτευμα αποδεκατισμένο να παίρνει το δρόμο προς τα πελοποννησιακά παράλια. Αυτή ήταν και η μοναδική φορά που το Εγριμπόζ απειλήθηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας.

8-5-1821:

Έναρξη επανάστασης στην Εύβοια.

Στις 8-5-1821 ξεσπά η Ελληνική Επανάσταση στο Ξηροχώρι (Ιστιαία) της βόρειας Εύβοιας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της το Εγριμπόζ δεν απειλείται σοβαρά, καθώς οι ισχυρές οθωμανικές δυνάμεις που βρίσκονται εντός των τειχών του απομακρύνουν έγκαιρα κάθε πιθανό κίνδυνο.

7-4-1833:

Απελευθέρωση του Εγριμπόζ. Η πόλη ονομάζεται ξανά Χαλκίδα.

Μετά την αποτυχία της Επανάστασης στο νησί και έπειτα από πολλές διπλωματικές περιπέτειες ο Χατζή Ισμαήλ μπέης (αντιπρόσωπος του Ομέρ πασά, ο οποίος είχε φύγει από το νησί λίγες μέρες πριν, για να μην παραβρεθεί στην παράδοση της Εύβοιας) παραδίδει τα κλειδιά του Εγριμπόζ στον Έλληνα κυβερνητικό εκπρόσωπο Ιάκωβο Ρίζο Νερουλό. Η Εύβοια προσαρτάτε και πρακτικά έτσι στον κορμό του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους. Έκτοτε, η πόλη επιστρέφει στην αρχαία ονομασία της, Χαλκίδα, αφήνοντας στο παρελθόν όλες τις υπόλοιπες. Βλ. περισσότερα εδώ.

27-12-1833:

Γεννιέται ο Δήμος Χαλκιδέων.

Στις 27-12-1833 / 8-1-1834, εκδόθηκε από την αντιβασιλεία ο νόμος «περί συστάσεως των δήμων» ο οποίος χώριζε την επικράτεια σε δήμους ανά πληθυσμό. Ο Δήμος Χαλκιδέων, της Διοίκησης Εύβοιας του Νομού Εύβοιας, ανήκε στην Β’ τάξη, καθώς τότε μετρούσε μόλις 7.174 κατοίκους[34].

23-10-1835:

Ξεκινά τη δημαρχιακή του θητεία ο πρώτος διορισμένος δήμαρχος Χαλκιδέων, ο Αντώνιος Νίκας.

Ο πρώτος διοικητής της Εύβοιας Γεώργιος Ψύλλας στις εκλογές των δημογεροντιών, έδειξε ανοχή ως προς την συμμετοχή σ’ αυτές και παροίκων, γιατί οι ντόπιοι ήταν οι περισσότεροι αναλφάβητοι. Έπρεπε όμως τουλάχιστον ο δήμαρχος και οι δημαρχικοί πάρεδροι να ξέρουν γραφή και ανάγνωση. Έτσι πιθανότατα εξηγείται ο διορισμός του Υδραίου Αντώνη Νίκα στη θέση του δημάρχου Χαλκιδέων. Το ότι ήταν μορφωμένος, το επιβεβαιώνει και ο διορισμός του το 1835, σαν παρέδρου του Πρωτοδικείου Χαλκίδας[35]. Παρέμεινε δήμαρχος ως και τη 1-3-1837.

12-8-1838:

Ο Γεώργιος Αποστολίδης γίνεται ο πρώτος ντόπιος δήμαρχος Χαλκιδέων.

Ο Χαλκιδαίος Γεώργιος Αποστολίδης γίνεται πρώτος διορισμένος ντόπιος δήμαρχος της πόλης. Παρέμεινε στη δημαρχιακή καρέκλα ως τη 1-3-1842. Επί ημερών του, το 1840, συντάχθηκε και εγκρίθηκε το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της Χαλκίδας[36].

6-1-1858:

Εγκαίνια Οθωνικών γεφυρώσεων του Ευρίπου.

Στις 6-1-1858 εγκαινιάζονται από το Βασιλιά Όθωνα οι νέες γεφυρώσεις του Ευρίπου, που αντικαθιστούν της πεπαλαιωμένες Οθωμανικές. Ο κύριος πλεύσιμος πορθμός (καθώς τότε εξακολουθούσε να υφίσταται και ο αβαθής, δίπλα στη βοιωτική ακτή) διευρύνεται από τα 10 μέτρα στα 20 και εκβαθύνεται από τα δύο μέτρα στα έξι. Βλ. περισσότερα εδώ.

1890:

Ξεκινά το γκρέµισµα των τειχών της µεσαιωνικής Χαλκίδας.

Το Μάρτιο του 1890 ξεκίνησε η εγκληματική –καθότι ανώφελη- κατεδάφιση του Κάστρου του Ευρίπου, σηματοδοτώντας την έναρξη καταστροφής των μεσαιωνικών τειχών της πόλης. Σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο εξέδωσε ευχαριστήριο ψήφισμα προς τον Πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη για κάτι που περίμεναν οι Χαλκιδαίοι από τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης της πόλης. Το έργο ολοκληρώθηκε στα 1907.

17-4-1896:

Εγκαινιάζεται η νέα «Ιταλική» γέφυρα της Χαλκίδας.

Στις 17 Απριλίου 1896, μετά από έξι χρόνια χωρίς γέφυρα λόγω των εργασιών στον πορθμό, η Χαλκίδα εγκαινιάζει τη νέα «Ιταλική» της γέφυρα. Ο πορθμός αποκτά πλέον σχεδόν την εικόνα που έχει και σήμερα, καθώς διαπλατύνθηκε από τα 20 στα 40 μέτρα και εκβαθύνθηκε από τα έξι στα οκτώ μέτρα. Βλ. περισσότερα εδώ.

29-4-1900.

Οι Χαλκιδαίοι βλέπουν για πρώτη φορά κινηματογράφο.

Την είδηση φιλοξενεί η εφημερίδα «Εύριπος»[37]: «Απόλαυσε η κοινωνία μας το θαυμάσιο κινηματογράφο του Ψυχούλη, ένα από τα θαύματα του αιώνα μας. Πέρασε, επιστρέφοντας στην Αθήνα και έμεινε στην πόλη μας, δίνοντας ορισμένες παραστάσεις. Το πρόγραμμα εκλεκτό και πλούσιο. Στις πανοραμικές εικόνες, η θαυμάσια εφεύρεση, δίνει κίνηση και ζωή».

4-11-1901:

Γίνονται τα εγκαίνια της ηλεκτρικής εταιρείας.

Στις 16 Οκτώβρη 1900, γίνονται τα εγκαίνια της ηλεκτρικής εταιρείας, που βρισκόταν εκεί όπου σήμερα η πλατεία πίσω από τα δικαστήρια, στην αρχή της οδού Αβάντων. Στη συνέχεια, μπήκαν τα ηλεκτροφόρα σύρματα και οι λαμπτήρες σε στύλους που τοποθετήθηκαν κατά μήκος της παραλίας και στις 4 Νοέμβρη 1901 έγιναν τα εγκαίνια του ηλεκτροφωτισμού στην πόλη, παρουσία όλων των αρχών.

8-3-1904:

Εγκαίνια του Σιδηροδρομικού Σταθμού Χαλκίδας.

Στις 8-3-1904 έγιναν με λαμπρότητα τα εγκαίνια του σιδηροδρομικού σταθμού. Παρών ήταν ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ και η βασιλική οικογένεια. Η λειτουργία του έθεσε σε νέα αναπτυξιακή τροχιά τη Χαλκίδα.

1922:

Πρόσφυγες από τη Σμύρνη καταφθάνουν στη Χαλκίδα.

Αμέσως μετά την Μικρασιατική καταστροφή τον Αύγουστο του 1922 κατέφθασαν περίπου 5.000 πρόσφυγες στην Εύβοια. Στη Χαλκίδα από τον επόμενο χρόνο ξεκίνησαν σταδιακά να εγκαθίστανται σε πρόχειρα καταλύματα που φτιάχτηκαν ειδικά για την περίπτωση σε ακατοίκητες μέχρι τότε περιοχές. Έτσι δημιουργήθηκαν καινούργιες συνοικίες όπως ή Καναπίτσα, η Νεάπολη, ο Αγιάννης κλπ, που με τα χρόνια έδωσαν νέα πνοή στην πόλη. Έξω από την πόλη δημιουργήθηκαν σταδιακά οι οικισμοί της Ν. Αρτάκης και του Κοπανά, όπου χτίστηκε η Ν. Λάµψακος. Μέχρι το τέλος του 1924, έφτασαν στην Εύβοια άλλοι 4.000 τουρκόφωνοι Έλληνες.

25-4-1941:

Οι Γερμανοί μπαίνουν στη Χαλκίδα.

Στις 6 Απριλίου 1941 η Γερμανία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα. Αρχίζουν συνεχείς βομβαρδισμοί των γερμανικών αεροπλάνων και στην περιοχή της Χαλκίδας, με αποκορύφωμα την Μεγάλη Τετάρτη 16 Απριλίου. Πολλές ζημιές παθαίνει ο συνοικισμός Νεάπολη, ανατινάχτηκαν τα Δικαστήρια, η πλατεία της Αγίας Βαρβάρας, η Ηλεκτρική Εταιρία, το Κρηπίδωμα. Το λιμάνι είναι γεμάτο βυθισμένα πλοία. Στις 23 Απρίλη η Ελλάδα υπογράφει ανακωχή. Στις 24 Απρίλη, διαλύθηκε η Ναυτική Βάση στην Χαλκίδα με διοικητή τον Θ. Κολοκοτρώνη και στις 25 Απρίλη το απόγευμα, οι Γερμανοί μπαίνουν στην πόλη, μ’ επικεφαλής τον ίλαρχο Γιάκομπι. Ο Άγγλος διοικητής μιας διλοχίας Νεοζηλανδών και Αυστραλών, ήθελε υποχωρώντας να ανατινάξει τη γέφυρα του Ευρίπου για να καθυστερήσει τους Γερμανούς στην προέλασή τους και να διαφύγουν πιο εύκολα. Όμως, ο μητροπολίτης Γρηγόριος, τους έπεισε, ότι εκτός του ότι θα ζημίωνε σοβαρά την πόλη, θα ήταν και μια ανωφελή ενέργεια που δεν θα βοηθούσε. Έτσι, αρκέστηκαν να την ανοίξουν και να καταστρέψουν τους μοχλούς για να μην μπορεί να κλείσει και η επισκευή της να χρειαζότανε τουλάχιστον 48 ώρες. Την 1η Οκτωβρίου 1941 οι Γερµανοί παραχώρησαν τη διοίκηση της Εύβοιας στους Ιταλούς.

15-10-1944:

Η Χαλκίδα απελευθερώνεται από τους Ναζί.

Στις 15 Οκτώβρη 1944, οι Γερμανοί αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Χαλκίδα και στις 20 του ίδιου μήνα η πόλη απελευθερώνεται από τον ΕΛΑΣ.

1962:

Η συρταρωτή («παλιά») γέφυρα της Χαλκίδας μπαίνει σε λειτουργία.

Η αμέσως μετά τον πόλεμο αλματώδης αύξηση των αυτοκινήτων οδήγησε στην ανάγκη απόφασης για κατασκευή νέας γέφυρας στον Εύριπο. Τα έργα στον πορθμό ξεκίνησαν το 1961 και συνεχίστηκαν και το 1962. Η κατασκευή της νέας γέφυρας είχε ολοκληρωθεί το Σεπτέμβριο του 1962 και χωρίς εγκαίνια παραδόθηκε στην κυκλοφορία.

14-5-1968:

Υπογράφτηκε η καταδίκη της νεοκλασσικής Χαλκίδας.

Στις 14-5-1968 υπεγράφη διάταγμα από τον τότε «αντιβασιλέα» Γεώργιο Ζωϊτάκη[38] με το οποίο αυξήθηκαν ο συντελεστής δόμησης και το επιτρεπόμενο ύψος των οικοδομών σε περιοχές της Χαλκίδας με αυξημένη εμπορικότητα. Με το διάταγμα αυτό, προδιαγράφηκε η τύχη των περισσότερων νεοκλασικών κτιρίων της Χαλκίδας, που έδωσαν τη θέση τους στις σημερινές πολυκατοικίες της πόλης.

9-7-1993:

Εγκαινιάζεται η νέα «υψηλή» γέφυρα Γεωργίου Παπανικολάου.

Τα εγκαίνια τέλεσε ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Η γέφυρα αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο όμορφα τοπόσημα της πόλης.