Στο Άουσβιτς

Μόλις έφτασαν στο Άουσβιτς, ένας Γερμανός φαντάρος τον πλησίασε και τον ρώτησε αν έχει οικογένεια μαζί του.

Η απάντηση ήταν αρνητική και ίσως αυτό ήταν που του χάρισε την ζωή. Οι οικογένειες των Εβραίων εξοντώνονταν μαζί και πολλοί απο τους συνταξιδιώτες του οδηγήθηκαν αμέσως σε θαλάμους αερίων, όπου και φονεύθηκαν ομαδικώς.

«Τους έβαζαν σε κάτι δωμάτια και πέταγαν μια σκόνη. Σε ελάχιστα λεπτά, όλοι έπεφταν νεκροί», μονολόγησε, στρέφοντας προς τα κάτω το κεφάλι του. Αργότερα τον οδήγησαν σε ένα τραπέζι στο προαύλιο του στρατοπέδου, όπου και του έβαλαν τον ανεξίτηλο κωδικό μητρώου, που έφεραν όλοι οι κρατούμενοι Εβραίοι. Στη συνέχεια τον οδήγησαν σε ένα δωμάτιο οπου θα αποτελούσε το σπίτι του για αρκετούς μήνες, μαζί με άλλους πολλούς.

Η καθημερινότητα του στρατοπέδου

Κάθε πρωί οι Εβραίοι στοιχίζονταν σε τετράδες και περπάταγαν για 7 χιλιόμετρα σε μια γειτονική περιοχή του στρατοπέδου, για να εκτελέσουν διάφορες εργασίες που τους ανάγκαζαν οι Γερμανοί να κάνουν.

Από θέμα φαγητού, περίθαλψης κτλ, ούτε λόγος βέβαια. Ανατριχιαστικές συνθήκες. Οι βιαιοπραγίες στα κρεματόρια και τους θαλάμους αερίων ήταν καθημερινές. «Χάσατε ποτέ την ελπίδα σας;» τον ρωτήσαμε. «Είχα φτάσει στο σημείο να τους υπενθυμίζω πως είμαι Εβραίος για να με τελειώσουν. Δεν άντεχα άλλο. Άμα έκανες κάτι εναντίον των Γερμανών, ή προξενούσες την οποιαδήποτε φθορά, μπορούσαν να σε τουφεκίσουν επι τόπου. Ποιος λογάριαζε τότε τη ζωή ενός Εβραίου;».

Οι Εβραίοι της Χαλκίδας στο Άουσβιτς

«Είχατε βρει φίλους Εβραίους από τη Χαλκίδα;». «Φυσικά!», μας απάντησε χαμογελώντας.

«Ήμασταν όλοι μαζί εκεί και κάναμε παρέα. Μαζί περάσαμε τις κακουχίες και μαζί ελευθερωθήκαμε όταν κατέρρευσε η αυτοκρατορία του Χίτλερ. Όταν μπήκαν στο στρατόπεδο οι συμμαχικές δυνάμεις για να μας απελευθερώσουν, χωρίσαμε, καθότι άλλοι διασώθηκαν απο τους Αμερικανούς, όπως εγώ και άλλοι απο τους Ρώσους,

Η ελευθερία, ήταν κοντά.» μας είπε, αφήνοντας να διαφανεί ένα αδιόρατο χαμόγελο στο πρόσωπο του. Για την ιστορία, το Άουσβιτς ήταν το πρώτο των κυρίων στρατοπέδων που απελευθερώθηκε, το μεσημέρι της 27 Ιανουαρίου 1945, από την 60ή Στρατιά, επικεφαλής της οποίας ήταν ο συνταγματάρχης Πάβελ Κουρότσκιν.

Η λύτρωση

«Μετά την απελευθέρωση απο το στρατόπεδο, οι Αμερικανοί μας οδήγησαν σε ένα γειτονικό στρατόπεδο όπου μείναμε για 10 ημέρες και αργότερα μας πήγαν σε ένα αναρρωτήριο για να συνέλθουμε από τις κακουχίες. Δύσκολες καταστάσεις», μας είπε συνεχίζοντας τη διήγηση του, αναστενάζοντας.

Στο αναρρωτήριο έμειναν για ένα μήνα και από εκεί ξεκίνησε η επιστροφή στην πατρίδα. «Μας επιβίβασαν σε τρένα και μέσω Σερβίας φτάσαμε στην Ιταλία. Από εκεί οδηγηθήκαμε στην Ιταλία και με πλοίο φτάσαμε στην Πάτρα. Ο δρόμος για τη Χαλκίδα, δεν ήταν πλέον μακρύς» μας είπε και δόξασε το Θεό για το αίσιο τέλος της ταλαιπωρίας του.

«Θα θέλατε να ξαναδείτε το Άουσβιτς;» Τον ρώτησα. Απάντησε με πράο βλέμμα: «Παρόλο που είχε οργανωθεί μια εκδρομή μνήμης για τους κρατουμένους που έζησαν εκεί, εγώ δεν πήγα. Να πάω και να δω τι; Το μέρος που βασανίστηκα;».

Δεν ξεχνάει

Εκείνη τη στιγμή, πήρε στα χέρια του το μωρό εγγονάκι του και αμέσως η σκέψη του έφυγε από το παρελθόν.

Η εικόνα ενός ανθρώπου, που βρέθηκε στο Άουσβιτς και εκείνη την ώρα βρισκόταν μπροστά μας να παίζει με το εγγόνι του, διαλύθηκε σα μικρό σύννεφο, με την επιστροφή στη συνέντευξη. Μετά από τόσα χρόνια είχε συγχωρέσει τους βασανιστές του;

Η απάντηση άμεση και ντόμπρα. «Όχι. Δε μπορώ να ξεχάσω αυτά που μου έκαναν και δεν μπορώ να συγχωρήσω τη Γερμανία, όσα χρόνια και αν πέρασαν». Κλείνοντας την κουβέντα του κάναμε μια ερώτηση που πάντα μας βασάνιζε: «γιατί σας κυνηγούσαν κύριε Ελιακείμ; Γιατί όλα αυτά;». Σήκωσε τους ώμους γεμάτος απορία και μου είπε πως ποτέ του δεν κατάλαβε. «Μπορεί λόγω θρησκείας, ή δεν ξέρω τι άλλο. Ποτέ δε θα μάθω, ποτέ δεν θα καταλάβω».

Την ώρα που ετοιμαζόμασταν να τον ευχαριστήσουμε για την ευγενή καλοσύνη του να εξιστορήσει τις προσωπικές εμπειρίες του, ένα τεράστιο χαμόγελο σχηματίστηκε στα χείλη του, συνοδευόμενο απο λόγια στοργής.

Το μικρό του εγγόνι ήταν πάλι στην αγκαλιά του και καθώς το σήκωνε ψηλά, διαφάνηκε ο κωδικός μητρώου. Ο κωδικός στο χέρι του Μωυσή Ελιακείμ παραμένει ανεξίτηλος, όπως και η μνήμη του. Δε μπορεί να ξεχάσει τον άνθρωπο που χωρίς λόγο τον πρόδωσε, αν και λίγο αργότερα βρήκε τον θάνατο που του ταίριαζε: τουφεκίστηκε από τους αντάρτες.

Δε μπορεί να σβήσει τις μνήμες απο τις κακουχίες και τα βάσανα που πέρασε, κάτι που ούτε εμείς πρέπει να κάνουμε. Οι μνήμες πρέπει να παραμένουν ανεξίτηλες, όπως ο κωδικός στο χέρι αυτού του ανθρώπου. Για να μην επαναλάβουμε ποτέ τα ίδια λάθη…