Η «φιλική» επίσκεψη του Μωάμεθ Β΄ στη Χαλκίδα το 1458

Στις 18-4-1454, περίπου ένα χρόνο μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, η Βενετία κάνει βραχυπρόθεσμη ειρήνη με τους Τούρκους[1]. Εκμεταλλευόμενος το χαλαρό και ειρηνικό κλίμα ο Σουλτάνος της πανίσχυρης πλέον Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Μωάμεθ Β΄, θα περνούσε για πρώτη φορά το μαύρο γεφύρι του Κάστρου του Ευρίπου, εισερχόμενος στη Χαλκίδα. Η μέρα που θα έμπαινε και θα έσταζε αίμα το σπαθί του αργούσε ακόμα…

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1458, έκπληκτοι οι κάτοικοι της Χαλκίδας είδαν τον «Μεγάλο Τούρκο»[2], επικεφαλής 1.000 Οθωμανών ιππέων, να κατεβαίνει τον Ανηφορίτη[3] και να προσεγγίζει τα ισχυρά τείχη της πόλης από τη μεριά του λόφου Φούρκα[4]. Είχε προηγηθεί η αναχώρησή του από την Αθήνα, στους πύργους της οποίας κυμάτιζαν Τούρκικα λάβαρα από το 1456 και το φιρμάνι που απέστειλε από τη Θήβα στο βάιλο της Χαλκίδας, Πάολο Μπαρμπαρίγο (Paolo Barbarigo), με το οποίο του έκανε γνωστή την επικείμενη «φιλική» επίσκεψη. Ο σκοπός του όμως δεν ήταν άλλος από το να κατασκοπεύσει την πόλη που σύντομα θα επιχειρούσε να καταλάβει, κάτι που δυστυχώς δεν υποπτεύθηκαν οι Ενετοί, ή, το πιθανότερο, δεν μπόρεσαν να αποφύγουν, καθώς δεν ήταν εφικτό να του αρνηθούν την «ειρηνική» επίσκεψη.

Φτάνοντας στη κορυφή της Ριτσώνας, σταμάτησε για μία ώρα ώστε να θαυμάσει το Ευβοϊκό τοπίο, το στενό του Ευρίπου και τους παραμυθένιους πύργους του Νεγροπόντε. Εκεί ίσως, ατενίζοντας την ομορφιά της πόλης, σκέφτηκε για πρώτη φορά το πώς θα περικύκλωνε την πολιτεία, χωρίς να της αφήσει περιθώρια λύτρωσης. Απέναντι, οι Χαλκιδαίοι βλέποντάς τον, θορυβήθηκαν και τρόμαξαν από το λεφούσι και τους συνακόλουθούς του, αλλά γρήγορα έλαβαν υπ’ όψιν τους καλούς τρόπους που επιβάλλει η διπλωματία και βρήκαν τη δύναμη να σταθούν στα πόδια τους ώστε να τον προϋπαντήσουν στο γεφύρι που ένωνε την βοιωτική πλευρά με το κάστρο του Ευρίπου, προσφέροντάς του δώρα.

Έτσι, ο πανούργος Σουλτάνος έφιππος πέρασε στη Χαλκίδα όπου άρχισε, περιδιαβαίνοντας τα στενά της, να παρατηρεί τα τείχη και να συλλέγει πληροφορίες που μετά από δώδεκα χρόνια του φάνηκαν εξαιρετικά χρήσιμες. Δεν κάθισε στην πόλη παρά μια μέρα, που κρίνοντας εκ του αποτελέσματος μάλλον ήταν αρκετή ώστε να μάθει όσα χρειάζονταν για την άμυνά της. Πριν βραδιάσει επέστρεψε στη Θήβα, απ’ όπου αναχώρησε την επόμενη μέρα για τη Μακεδονία. Τα σχέδιά του μπορούσαν να περιμένουν λίγο ακόμα έως ότου δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες και δοθούν οι αφορμές, που θα σηματοδοτούσαν και την έναρξη της επίθεσης…

1459 – 1463. H εύθραυστη ειρήνη και το πολυεθνικό στράτευμα του Νεγροπόντε

Η βραχυπρόθεσμη ειρήνη των προηγούμενων ετών δεν κράτησε πολύ. Έληξε το 1459, όταν οι Οθωμανοί ξεκίνησαν νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Γι’ αυτό το λόγο, την ίδια χρονιά, εστάλησαν 400 πεζοί και 300 Μπαλιστάριοι (balestrieri)[5] για να ενισχύσουν την άμυνα της Χαλκίδας.

Σε γενικό πλαίσιο, οι ενισχύσεις που ξεκίνησε σταδιακά να στέλνει η Γαληνοτάτη στο νησί, όσες τουλάχιστον έφταναν, δεν ήταν μονάχα εκπρόθεσμες αλλά και ολιγάριθμες, γεγονός που ενισχύει την πεποίθηση πως η Βενετία είχε αυξημένη εμπιστοσύνη στα «ξύλινα τείχη» της, τον έμπειρο στόλο της και τον ρόλο που θα έπαιζε σε περίπτωση κινδύνου. Επίσης, φανερώνει μια αυτοκρατορία σε πτώση που προσπαθούσε να επιβιώσει έναντι ενός σκληρού εχθρού με ημίμετρα. Έτσι, στις 20-4-1460 πάρθηκαν νέα μέτρα[6] και την ίδια χρονιά, στις 20-5, δόθηκε εντολή στο διοικητή της Κρήτης να στείλει 300 τοξότες στη Χαλκίδα, σε περίπτωση όπου παραστεί ανάγκη[7]. Η Ενετική Σύγκλητος αποφάσισε να δίνονται στη νύμφη του Ευρίπου 6.000 δουκάτα κάθε μήνα, από τα κέρδη των αλυκών, για πολεμικές προετοιμασίες. Στις 19-6 ο διοικητής της Κρήτης διατάχθηκε να συγκεντρώσει το παραπάνω ποσό για εξοπλισμούς της πόλης[8]. Τέλος, ο αρχιναύαρχος Βετόρε Καπέλο (Vettore Capello), στάθμευσε μόνιμα στο Νεγροπόντε 18 γαλέρες[9] και στις 21-11-1460 εστάλησαν από την Κρήτη 200 επιπλέον τοξότες[10].

Την ίδια χρονική περίοδο, ως το 1462, περίπου 416 balestrieri, schiopeteri[11], και lanzaruolli[12], υπό τις διαταγές του Μάρκ Ντελ Όρο (Mark Dell’ Oro), πέρασαν τις πύλες του Νεγροπόντε. Στην αναφορά του ο Τζιοβάνι Βιλάνι (Giovanni Villani)[13] από την Πίζα αναφέρει πως ήρθε στη Χαλκίδα στις 17 Μαρτίου 1461 με 500 πεζικάριους, 25 άλογα, 18 τοξότες και 100 σιοπετέρους. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί στη συγκεκριμένη αναφορά η πολυεθνική σύνθεση των μισθοφόρων του Νεγροπόντε: αποτελούνταν από άνδρες, 15-55 χρόνων, από κάθε τμήμα της ιταλικής χερσονήσου, Έλληνες, Σλάβους, Ισπανούς, Γάλλους, Γερμανούς, Σκωτσέζους, Ούγγρους. Μέχρι και ένας μικρής ηλικίας από την Κριμαία αναφέρεται. Οι σιοπετέροι ήταν ως επί το πλείστον Γερμανοί. Στην περίοδο αυτή παρατηρείται ένα ολιγόχρονο διάλειμμα ειρήνης. Οι χειρότεροι φόβοι των Βενετών για τις αδηφάγες επεκτατικές βλέψεις του Μωάμεθ Β΄ επιβεβαιώθηκαν μόλις λίγους μήνες μετά, όταν η άλωση του Άργους από τους Οθωμανούς, τον Απρίλιο του 1463, πυροδότησε τον πρώτο Βενετοτουρκικό πόλεμο, που έληξε το 1479.

Οι πολεμικές προετοιμασίες λίγο πριν η Οθωμανική καταιγίδα ξεσπάσει με μανία στο Νεγροπόντε

Ο Βενετοτουρκικός πόλεμος, όπως ήταν φυσικό, αύξησε την πιθανότητα επίθεσης των Οθωμανών στην Εύβοια.

Από τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν, στις 13-1-1464, ήταν η απαγόρευση προσέγγισης Τουρκοκρατούμενων λιμανιών σε όλα τα Ενετικά εμπορικά πλοία άνω των 150 τόνων[14]. Την ίδια χρονιά ο πληθυσμός του Νεγροπόντε αυξήθηκε λόγω της αθρόας εισροής χιλιάδων κατοίκων από τη Μυτιλήνη[15]. Στις 30 Απριλίου 1465 η Βενετική Γερουσία έγραψε στον τότε πρεσβευτή της Niccolo da Canale στην Curia Romana πως μια επιστολή από την κυβέρνηση της Κρήτης, με ημερομηνία 29 Μαρτίου, όπως και άλλα γράμματα από τον ενετό ναύαρχο, ενημέρωναν πως ο Μωάμεθ Β΄συγκέντρωνε μεγάλη αρμάδα (grandi armate) για να χτυπήσει το στόλο της Δημοκρατίας στο Αιγαίο, όπως και τις πόλεις και τις περιοχές της Βενετίας στη Ρωμανία [«The Papacy and the Levant, 1204-1571», Kenneth Meyer Setton, V.2. American Philosophical Society, Philadelphia 1976.]. Την ίδια χρονιά, ο ναύαρχος Βετόρε Καπέλο (Vettore Capello) ενίσχυσε τα οχυρά της Χαλκίδας και έκτισε αρτοποιεία, προκειμένου να καλυφθούν ανάγκες του στόλου και του πληθυσμού σε περίπτωση πολιορκίας[16]. Ένα χρόνο μετά, ύστερα από την απώλεια της Πάτρας, ο Καπέλο, με 25 τριήρεις, καταλαμβάνει την Αυλίδα. Στη συνέχεια ελλιμενίστηκε στο Νεγροπόντε, όπου και πέθανε έξι μήνες μετά από την ημέρα αφίξεως του, στις 13-3-1467, από καρδιακή προσβολή[17]. Από την ημέρα που ήρθε ο Καπέλο στη Χαλκίδα δεν είχε χαμογελάσει: Έφερε βαριά την ήττα του στην Πάτρα, καθώς ήταν και από τους κύριους υποκινητές και υποστηρικτές του Βενετοτουρκικού πολέμου[18]. Παρ’ όλα αυτά, από πολλούς σύγχρονούς του θεωρούνταν «αναντικατάστατος» και μόνο ο θάνατος του οδήγησε στο να ξαναπάρει τη θέση του αρχιναυάρχου του αρχιπελάγους ο Γιάκοπο Λορεντάν (Jacopo Loredan). Στις 11 Μαρτίου 1467 νέες προειδοποιήσεις περί κατασκευής οθωμανικής «grandi armate» έφταναν στη Ρώμη και τη Βενετία. Ο Λορεντάν ήταν ο πρώτος που μάντεψε πως όλες αυτές οι προετοιμασίες γίνονται για την κατάληψη της Εύβοιας και ειδικότερα, του Νεγροπόντε, απαντώντας στο ερώτημα «που θα χτυπήσει ο Σουλτάνος» που πλανώνταν πάνω από τη Βενετία κάθε Άνοιξη. Ο οξύνους αρχιναύαρχος πίστευε ακράδαντα πως «το Νεγροπόντε πρέπει να κρατηθεί με κάθε κόστος. Είναι η ασπίδα και η βάση της πολιτείας μας στην ανατολή». Έτσι, πήρε αμέσως μέτρα ώστε να θωρακίσει την καστροπολιτεία από την απειλή, ξοδεύοντας 10.000 δουκάτα για επισκευές του στόλου, ιδιαίτερα στις παλιότερες γαλέρες και 1.000 δουκάτα για αγορά σιτηρών και παραγωγή μπισκότων πλοίου ώστε να αντεπεξέλθει σε μακρόχρονη πολιορκία [«The Papacy and the Levant, 1204-1571», Kenneth Meyer Setton, V.2. American Philosophical Society, Philadelphia 1976.]. Στις 27-3-1467 με διαταγή του δούκα της Κρήτης επιστρατεύθηκαν 100 τοξότες για να σταλούν στη Χαλκίδα[19] και στις 17-8 της ίδιας χρονιάς ήρθε εντολή στο βάιλο του Νεγροπόντε Τσιρόλαμο Μπέμπο (Cirolamo Bembo) να προετοιμάσει εσπευσμένα το ναύσταθμο της πόλης για ελλιμενισμό γαλερών[20].

Το 1468 καταφτάνει στο Νεγροπόντε με 20 γαλέρες ένας άνθρωπος που, όπως θα δούμε αναλυτικά παρακάτω, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κορύφωση του δράματος της πολιορκίας: ο Νικολό ντα Κανάλε (Nicolo da Canale ή και Canal). Ένα χρόνο μετά, στις 8-3-1469, διορίστηκε νέος αρχιναύαρχος του στόλου της Σερενίσιμα στο Αιγαίο (μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Λορεντάν). Ήταν μια κρίσιμη απόφαση που επηρέασε όσο καμιά άλλη τις μελλοντικές εξελίξεις: Ο Κανάλε ήταν ένας εξαιρετικά μορφωμένος δικηγόρος και επιτυχημένος διπλωμάτης, ίσως ο πιο μορφωμένος άνδρας που επιφορτίστηκε τους στόλους της Βενετίας. Δεν είχε όμως θαλασσινή ψυχή, ούτε διέθετε στρατιωτικό ένστικτο. Έτσι, τελικά απεδείχθη πως ήταν ο λάθος άνθρωπος, στη λάθος θέση, τη λάθος στιγμή…

Το γράμμα του Βενετού κατάσκοπου

Στις αρχές του 1469 οι Βενετικές κατασκοπευτικές αρχές έπαιρναν μέρα με τη μέρα ολοένα και περισσότερες δυσοίωνες ειδήσεις: ο Σουλτάνος έκανε πυρετώδεις και γιγαντιαίες για την εποχή πολεμικές προετοιμασίες, μεγαλύτερες ακόμη από τις αντίστοιχες για την άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Στις 14 Φεβρουάριου 1469[21] ένας Ενετός έμπορος ονόματι Πιέρο Ντόλφιν (Piero Dolfin), εγκατεστημένος στη Χίο, έστειλε ταυτόχρονα στη Βενετία, την Κρήτη και το Νεγροπόντε γράμματα που προειδοποιούσαν πως ο Σουλτάνος επιβλέπει αυτοπροσώπως στην Κωνσταντινούπολη πολεμικές προετοιμασίες τεράστιας έκτασης, αγνοώντας την επιδημία πανώλης που θέριζε τους κατοίκους της. Ανάμεσα στ’ άλλα ανέφερε επίσης πως ο Καπουδάν πασάς πληροφορήθηκε σχετικά με την κατάσταση των τειχών του Νεγροπόντε και πως «πρέπει να προσέχει κανείς σε ποιον δείχνει εμπιστοσύνη, γιατί απ’ αυτό εξαρτάται η ασφάλεια του κράτους. Εάν χαθεί το Νεγροπόντε κινδυνεύει όλη η Ανατολή. Σας έχω γράψει πολλές φορές και σας είπα τι με κάνει να πιστεύω πως ο στόλος του Τούρκου επρόκειτο να βγει. Τώρα σας δίνω ειδήσεις και γεγονότα και τι είδα από το στόλο του Τούρκου, ο οποίος μπορεί να αποβεί η καταστροφή όλης της Χριστιανοσύνης, αν ο Θεός δεν βάλει το χέρι του. Παρατηρώ ότι οι ετοιμασίες μας αργούν, ενώ ο στόλος του Τούρκου είναι πολύ δυνατός. […] Αυτήν τη φορά πιστεύω ότι είδα 400 πλοία: 100 γαλέρες, 150 φούστες, δύο μεταφορικά και μία βαριά γαλέρα των πεντακοσίων τόνων. Τα άλλα ήταν φορτηγά. Η θάλασσα έμοιαζε με δάσος. Μη σάς κάνει έκπληξη, ότι ο Τούρκος έκανε τόσα, γιατί εδώ και 17 χρόνια κάτι κάνει κάθε χρόνο. Επίσης, τα κανόνια του είναι διαφορετικά από τα δικά μας»[22].

Έδινε επίσης και άλλες πληροφορίες ο Ντόλφιν. Είχε τόσο πολύ αλεύρι διοχετευτεί για παρασκευή μπισκότων πλοίου[23] που υπήρχε έλλειψη τέτοια στον πληθυσμό ώστε υπήρξαν αναταραχές στους δρόμους. Παρασκευάστηκαν μεγάλες ποσότητες κάρβουνου για να δημιουργηθεί μπαρούτι. Εξήντα καλαφάτες πλοίων[24] στάλθηκαν από το οπλοστάσιο της Κωνσταντινούπολης στην Καλλίπολη, χιλιάδες άνδρες ανακαλέστηκαν στις θέσεις και πως το πυροβολικό κατευθυνόταν ήδη προς Θεσσαλονίκη. Τέλος, έδινε και μια είδηση τρομακτικά «προφητική»: πως ο Μωάμεθ Β΄ είχε σκοπό να περάσει το στρατό του από τη μια ακτή στην άλλη μέσω μιας γέφυρας που θα κατασκεύαζε…

Η αναστάτωση στη Βενετία όταν μαθεύτηκαν τα άσχημα νέα

Όπως ήταν φυσικό, τα νέα για τις μεγάλες προετοιμασίες του Σουλτάνου έφεραν μεγάλη αναστάτωση στη Βενετία.

Ο Βενετοτουρκικός πόλεμος βρισκόταν σε κρίσιμη καμπή. Το 1469 Οθωμανοί επιδρομείς έφτασαν ως τη Κροατική χερσόνησο της Ίστρια, που βρίσκεται απέναντι από τη Βενετία! Ο Δόγης καταλάβαινε πως ο Μεχμέτ μπορούσε εύκολα να γεφυρώσει τη λιμνοθάλασσα. Ο εχθρός ήταν ante portas! Έπρεπε λοιπόν το ανάχωμα της Εύβοιας, η ασπίδα τους στο Αιγαίο, να παραμείνει με κάθε κόστος στα χέρια τους[25]. Όμως ο πόλεμος άδειαζε τα ταμία της Γαληνοτάτης. Το -ανύπαρκτο στην ανατολή- εμπόριο και η φορολογία δεν κάλυπταν τα δημοσιονομικά κενά. Το Νεγροπόντε βρισκόταν πια σε προφανέστατο κίνδυνο και η άμυνα του θα κόστιζε πολύ. Έτσι, αναζήτησαν συμμάχους. Έστειλαν επιστολές για βοήθεια στην Κύπρο, τη Ρόδο, την Κεφαλονιά, τη Νάπολη και την Μπουργουντία. Αλλά μόνο ο βαρόνος Τζιάκομο Γ’ Κρίσπο της Κεφαλονιάς έστειλε μια γαλέρα στη Χαλκίδα. Οι Βενετοί ήταν ουσιαστικά μόνοι τους απέναντί στον Μωάμεθ Β΄, χωρίς συμμάχους, μόνο οι Ούγγροι και οι Αλβανοί ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα τους. Ο Πάπας Παύλος Β΄, αν και Βενετός, βρισκόταν μόνιμα σε διαμάχη με τους συμπατριώτες του, και μόνο ο καρδινάλιος Βησσαρίων προσπαθούσε να ενισχύσει με όλες του τις δυνάμεις τον πόλεμο κατά των Τούρκων [«The Papacy and the Levant, 1204-1571», Kenneth Meyer Setton, V.2. American Philosophical Society, Philadelphia 1976]. Οι υπόλοιποι ηγεμόνες της Δύσης παρακολουθούσαν τις εξελίξεις σαν να βρίσκονταν στο θέατρο, σαν να μην αντιλαμβάνονταν τον κίνδυνο. Οι παλιές έριδες και οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί δεν τους άφηναν να δουν την αλήθεια: ο «Τούρκος καταστροφέας», όπως τον αποκαλούσαν οι Ενετοί, είχε αποφασίσει να μην αφήσει απάτητη Ευβοϊκή γη, καθώς γνώριζε πως τα μεγαλόπνοα σχέδια του, που περιλάμβαναν μέχρι και την υποταγή της αλαζονικής, όπως τη θεωρούσε, Ιταλίας, δεν θα πραγματοποιούνταν αν δεν πατούσε το Κάστρο του Νεγροπόντε. Γιατί η Χαλκίδα, ειδικά εκείνη την περίοδο, ήταν το σπουδαιότερο οικονομικά και δυνατότερο πολεμικά λιμάνι της Δημοκρατίας στο Αιγαίο, ανάλογης σπουδαιότητας με το Γαλατά και ότι αυτό σήμαινε για τους Γενουάτες. Η φυσική θέση της μέσα στην Ελληνική επικράτεια έδινε σαφές προβάδισμα στον κάτοχό της, να εξουσιάζει τα εδάφη από την Πελοπόννησο ως την Αδριατική. Αυτός ήταν και ο λόγος άλλωστε που, πολύ παλιότερα, ο Φίλιππος Β΄ είχε αποκαλέσει τη Χαλκίδα «χειροπέδα της Ελλάδας».

Η Ενετική επιδρομή που στάθηκε αφορμή για την πολιορκία του Νεγροπόντε

Η επίθεση στη Χαλκίδα σχεδιάστηκε προσεκτικά από τον ίδιο τον Μωάμεθ – και με επιτόπια μελέτη μάλιστα όπως είδαμε πιο πάνω. Έλειπε μόνο η αφορμή για να ξεκινήσει.

Και αυτή δεν άργησε να δοθεί στο Σουλτάνο. Στις 14 Ιουλίου 1469[26] ο Ενετικός στόλος υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Νικολό ντα Κανάλε, -με αφορμή το θάνατο ενός δικού του που υπηρετούσε στις γαλέρες και ως αντιπερισπασμό στην επέκταση των Τούρκων στην ηπειρωτική Ελλάδα- λεηλάτησε και κατέστρεψε με 26 πλοία τη Λήμνο, την Ίμβρο και τον Αίνο της Θράκης, σκοτώνοντας 2.000 κατοίκους και αρπάζοντας 200 Ελληνίδες για τα σκλαβοπάζαρα της Δύσης. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε τη θρυαλλίδα, ώστε ο «Μεγάλος Τούρκος» να επισπεύσει την πολιορκία του Νεγροπόντε, καθώς, συν τοις άλλοις, το λιμάνι του αποτελούσε το ορμητήριο του στόλου της Δημοκρατίας.

Το επεισόδιο αυτό της Βενετοτουρκικής «βεντέτας» κατέγραψε στο χρονικό του ο Τζοβάν Μαρία Αντζολέλλο. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως «ο καπετάνιος του στόλου του Αγίου Μάρκου μεσσέρ Νικολό ντα Κανάλε ξεκίνησε από το Νεγροπόντε. Ο στόλος είχε οργανωθεί πολύ καλά κι είχε επανδρωθεί με στραντιότι[27]. Μερικοί απ’ αυτούς είχαν έρθει από τη Νάπολι της Ρωμανίας[28], άλλοι από την Τουρκία, άλλοι από την Κορώνη και τη Μεθώνη κι άλλοι από το Νεγροπόντε. Με αυτό το στόλο πήγαν και κατέλαβαν από τον Τούρκο ένα κάστρο που ονομάζεται Αίνος. Ύστερα, αφού το λεηλάτησαν, το πυρπόλησαν. Εκείνοι που πιάστηκαν αιχμάλωτοι, άνδρες και γυναίκες, κουβαλήθηκαν στο Νεγροπόντε κι οι δικοί μας θριαμβολογούσαν κι ήταν καταχαρούμενοι. Εκεί πουλήθηκαν πολλά αντικείμενα, όπως ταπετσαρίες, χρυσαφικά, ασημικά, κοσμήματα, που ως επί το πλείστον άνηκαν σε Έλληνες χριστιανούς που αφέθηκαν ελεύθεροι. Ύστερα, αφού μεταφέραμε στο Νεγροπόντε τους Τούρκους, που δεν ήταν πάρα πολλοί, τους κάναμε σκλάβους».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, αν και πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό, το γεγονός ότι ένας από τους διοικητές των ταξιαρχών του ιππικού που έλαβαν μέρος στην επιδρομή κατά του Αίνου ήταν και ο Τομάσο Σκιάβο (Tommaso Schiavo), ένας άντρας που πρωταγωνίστησε – όπως και ο Νικολό ντα Κανάλε – αρνητικά, όπως θα δούμε στη συνέχεια, στην πολιορκία του Νεγροπόντε, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του επόμενου καλοκαιριού.

Λίγο πριν η καταιγίδα ξεσπάσει

Η Άνοιξη του 1470 βρίσκει τη Γαληνοτάτη εξουθενωμένη μετά από επτά χρόνια πολέμου. Παρόλα αυτά βρίσκεται σε εξοπλιστικό αναβρασμό, αν και καθυστερημένα, απομυζώντας κάθε διαθέσιμο οικονομικό πόρο.

Στέλνει όσο πιο γρήγορα μπορεί δέκα βαριές γαλέρες με 200 κωπηλάτες και 300 στρατιώτες η κάθε μία[29], γαλέτες και πολεμοφόδια στο Νεγροπόντε. Προσέλαβε επίσης 500 άτομα πεζικό[30]. Δόθηκε εντολή επίσης να ναυπηγηθούν 20 επί πλέον γαλέρες. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ο ταχύτερος δυνατόν ρυθμός εργασίας στο ναύσταθμο δίνεται διαταγή να είναι πάντοτε παρόντες τρεις επιστάτες. Δίνεται επίσης εντολή να σταματήσει κάθε χρηματική αποστολή στη Χαλκίδα. Ο αρχιναύαρχος Κανάλε διατάσσεται να αναχωρήσει από τη Μεθώνη με στόλο αποτελούμενο από 22 γαλέρες για να υπερασπιστεί το Νεγροπόντε. Πριν φύγει, στέλνει τον τριηράρχη Ζουάν Τρον (Zuane Tron) με μία γαλέρα στην Κρήτη, με διαταγή προς τον εκεί διοικητή να συγκεντρώσει όλα τα πλοία του και να επιστρατεύσει όσο το δυνατό περισσοτέρους άνδρες και να τους αποστείλει στο Νεγροπόντε[31]. Την ίδια ώρα, από τη Χαλκίδα αποστέλλεται γράμμα στη Βενετία που ανέφερε πως τα προς το λιμάνι τείχη της πόλης είχαν επισκευαστεί και πως είχαν τρόφιμα για να αντέξουν τέσσερις μήνες πολιορκίας. Όμως το μήνυμα αυτό ήταν ψεύτικο, κάτι που αποδεικνύει πως το Νεγροπόντε δεν ήταν οχυρωματικά απόλυτα προετοιμασμένο, καθώς ο αγγελιαφόρος του ήταν προφορικά ενημερωμένος πως ίσχυαν τα αντίθετα απ’ όσα το γράμμα του ανέφερε, ώστε ο εχθρός να έπαιρνε λανθασμένες θετικές πληροφορίες, σε περίπτωση σύλληψης. Το παιχνίδι της παραπληροφόρησης παιζόταν άλλωστε πολύ εκείνη την περίοδο και από τις δύο πλευρές. Ο Μωάμεθ Β΄ άλλωστε ήταν δεινός διπλωμάτης και διάσημος για την μυστικοπάθειά του. Λέγεται πως μια φορά όταν ρωτήθηκε σχετικά με μια μελλοντική εκστρατεία του απάντησε «να είστε βέβαιοι πως αν καταλάβαινα ότι μία από τις τρίχες της γενειάδας μου είχε μάθει κάποιο μυστικό μου, θα την ξερίζωνα και θα την έκαιγα»[32].

Οι μέρες πέρασαν γρήγορα όμως και οι Οθωμανοί είχαν εν τω μεταξύ συγκεντρώσει το στόλο τους στην Καλλίπολη[33]. Ο κλοιός γύρω από την παραμυθένια καστροπολιτεία είχε αρχίσει να κλείνει ασφυκτικά…

Διαβάστε εδώ το τρίτο μέρος του αφιερώματος στην άλωση της Χαλκίδας (3-6-1470: Η Τουρκική αρμάδα ξεκινά από την Καλλίπολη το ταξίδι της για το Νεγροπόντε. Η καταστροφική πορεία του διπλάσιου σε αριθμό στόλου -από την αντίστοιχη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης- μέχρι να φτάσει στην Ευβοϊκή καστροπολιτεία).