Βάγιας Κατσός
Μια μαγευτική παραλία στη βόρεια Εύβοια, με «σήμα κατατεθέν» ένα μικρό νησάκι που πας κολυμπώντας. Σε αυτό βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, στη θέση αρχαίου ναού του Ποσειδώνα.
Πηγή:
«Ευβοϊκή Εγκυκλοπαίδεια», Γιάγκος Τσαούσης. Εκδόσεις Σ. Βασιλόπουλου, Αθήνα 1990.
Το χωριό «Ελληνικά» είναι μια εξαιρετική επιλογή για ήρεμες διακοπές ή διήμερες αποδράσεις στη βόρεια Εύβοια. Το καταπράσινο τοπίο, σε συνδυασμό με τη μαγευτική θέα στο Αιγαίο που προσφέρουν απλόχερα οι υπέροχες κοντινές παραλίες θα σας ξεκουράσουν από οποιαδήποτε σκέψη της καθημερινότητας!
Πώς θα πάτε:
Το χωριό Ελληνικά απέχει 104 χλμ από τη Χαλκίδα και 27 χλμ από την Ιστιαία, σε περίπτωση όπου θέλετε να πάτε μέσω Αιδηψού ή Αγιόκαμπου. Η διαδρομή από την πρωτεύουσα του νησιού είναι υπέροχη, διαρκεί περίπου δύο ώρες και πιθανότατα σε κάποια σημεία ίσως σας κουράσει από τις πολλές στροφές του απαρχαιωμένου οδικού δικτύου. Μπορείτε όμως να ξεκουραστείτε σε κάποια άκρη ή σε κάποια από τις πολλές βρύσες που θα βρείτε στο δρόμο, ιδιαίτερα πριν το χωριό Προκόπι, όπου βρίσκεται ο ναός του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου, κάνοντας μια στάση στο ήμισυ της διαδρομής. Θα συναντήσετε τα Ελληνικά αμέσως μετά το χωριό Βασιλικά. Βρίσκεται χτισμένο σε όμορφη ημιορεινή δασώδη πευκόφυτη τοποθεσία, στο κάθισμα της πλαγιάς του βουνού Τούρλα. Ευτυχώς, αν και πολλά δάση της περιοχής καταστράφηκαν από πυρκαγιά το 1977 έχουν σήμερα αναγεννηθεί πλήρως.
Η παραλία του Αγίου Νικολάου Ελληνικών από ψηλά, μέσω Google map.
Η παραλία του Αγίου Νικολάου
Ερχόμενοι από Χαλκίδα, στην είσοδο του χωριού Ελληνικά θα δείτε πινακίδα στα δεξιά σας που κατευθύνει στην παραλία του χωριού, γνωστή και ως του Αγίου Νικολάου, η οποία από εκείνο το σημείο απέχει περίπου ένα χλμ.
Αυτός ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος, πλαισιωμένος από πολλές ελιές, λίγο παρακάτω χωρίζει σε δύο: ο ένας, αριστερά, οδηγεί στην παραλία του Αγίου Νικολάου και ο άλλος δεξιά στην παραλία του Αγίου Ιωάννη και της παραδίπλα ήρεμης παραλίας της. Φτάνοντας στον Άγιο Νικόλαο, αντικρίζεις έναν μικρό εποχιακό οικισμό με αρκετές εξοχικές κατοικίες και στο τέλος του δρόμου μια μικρή γραφική παραλία, με το χαρακτηριστικό νησάκι του Αγίου Νικολάου απέναντι της, σε απόσταση 2-3 ξαπλωτών στο νερό! Κατά την αρχαιότητα μνημονεύεται πως στο σημείο όπου σήμερα υπάρχει το ξωκλήσι υπήρχε ναός αφιερωμένος στον Ποσειδώνα. Αφήστε τα πράγματα σας στην αμμώδη παραλία και κολυμπήστε ως εκεί, είναι μια πολύ όμορφη καλοκαιρινή εμπειρία. Αναμφίβολα όμως, ιδανικότερη για να απλώσετε την πετσέτα σας είναι η δεύτερη παραλία, που θα βρείτε περπατώντας στα αριστερά και αμέσως μετά τη γωνία που εκεί κάνει ο βράχος, καθώς έχει περισσότερο χώρο για όλους και εξίσου ψιλή άμμο μέσα και έξω από τη θάλασσα.
Η πρώτη παραλία του Αγίου Νικολάου Ελληνικών.
Η δεύτερη παραλία του Αγίου Νικολάου Ελληνικών, γενική θέα.
Πως προήλθε η ονομασία Ελληνικά
Σύμφωνα με την παράδοση, στη θαλάσσια περιοχή των Ελληνικών είχε αγκυροβολήσει ο ελληνικός στόλος την περίοδο των ναυμαχιών του Αρτεμισίου (480 π.Χ), στους περσικούς πολέμους.
Εικάζεται πως από το γεγονός αυτό ονομάστηκε το χωριό «Ελληνικά», ενώ το όνομα «Βασιλικά» δόθηκε στο διπλανό, όπου ελλιμενίστηκαν τα περσικά πλοία. Η υπόθεση αυτή όμως στερείτε ιστορικών τεκμηρίων. Κατ’ άλλη τοπωνυμική ερμηνεία, η περιοχή ονομάστηκε έτσι από τα ερείπια δυο εθνικών (ελληνικών) αρχαίων ναών ή της χριστιανικής θρησκείας. Υπόθεση αίολη όμως και αυτή καθώς δεν κατονομάζονται που σήμερα βρίσκονται αυτά. Οπότε, ερχόμαστε στην τρίτη, νεότερη και πιο αληθοφανή απόδοση του πως προήρθε η ονομασία. Αυτή θέλει η ονομασία «Ελληνικά» να προήλθε από το αντίστοιχο μητροπολιτικό χωριό της Λέσβου που καταστράφηκε από τους Τούρκους. Οι διασωθέντες πρόσφυγες που ήρθαν στην περιοχή έδωσαν σε ανάμνηση του τόπου τους την ονομασία στο νέο χωριό που ίδρυσαν.
Η δεύτερη παραλία του Αγίου Νικολάου Ελληνικών, κοντινή θέα.
Τοπογραφικά, και ιστορικά στοιχεία για τα «Ελληνικά».
Από πολλούς συγγραφείς στην περιοχή των Ελληνικών υπήρχε η αρχαία πόλη Νύσα.
Επί Τουρκοκρατίας ήταν εθνικό χωριό. Με την απελευθέρωση, στα πλαίσια ανταλλαγής των οθωμανικών κτημάτων ώστε η Εύβοια να περάσει στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος, το οικειοποιήθηκε ο Χαλκιδαίος Ιωάννης Τασαίος και το κράτησε μέχρι το 1860, οπότε αγοράστηκε από τους κατοίκους. Νότια του χωριού υπάρχει ο Άγιος Θεόδωρος ή Γεροθόδωρος, όπου υπήρχε οικισμός που καταστράφηκε επί τουρκοκρατίας από πειρατικές επιδρομές. Σήμερα σώζονται κάποια λείψανα κτιρίων καθώς και το ερημοκκλήσι του Αγ. Θεοδώρου. Το χωριό υδρεύεται με υδραγωγείο από πηγαία νερά και παράγει λάδι, κρασί, σιτηρά, ρετσίνα, καυσόξυλα και ξυλεία. Στη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, όπου το κοιμητήριο, γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Στις ρεματιές σώζονται δυο νερόμυλοι ερειπωμένοι.
Νυχτερινή άποψη του Αγίου Νικολάου Ελληνικών.
Το Καστραδάκι και το Χερρονήσι των Ελληνικών
Κοντά στο ξωκλήσι του Αγ. Νικολάου δεσπόζουν δυο απότομα υψώματα, 80 και 25 μέτρων αντίστοιχα, δασοσκεπή από πρινάρια και αγριελιές. Εδώ σώζονται λείψανα αρχαίων οχυρώσεων, που φέρουν τα ονόματα Καστραδάκι των Ελληνικών και Χερρονήσι ή Αγ. Νικολάου.
Και οι δυο περιοχές, που είναι η μια κοντά στην άλλη, αποτελούσαν κατά την αρχαιότητα ένα μεγάλο οικισμό, μια προοδευτική και ακμάζουσα πόλη. Ας τις δούμε αναλυτικά: Το Καστραδάκι βρίσκεται ΒΑ των Ελληνικών, σε λόφο με υψόμετρο 80 μέτρα, κατάφυτος από πεύκα, πλατάνια, πρινάρια και αγριελιές, έχει μια ωραία πηγή στα ανατολικά του και δεσπόζει επί της παραλίας. Εδώ σώζονται ερείπια τειχών μεσαιωνικού πύργου (ύψους δύο μέτρων) και θεμέλια σπιτιών, που τα σκεπάζει οργιώδης βλάστηση. Η περιοχή είναι γεμάτη από κεραμικά όστρακα που χρονολογούνται από την αρχαιότητα μέχρι την ενετική εποχή. Την ίδια εποχή θεωρείτε βέβαιο πως υπήρχε εδώ και μεταλλευτικό κέντρο. Το Χερρονήσι (ή Χερσονήσι ή Αγίου Νικολάου) βρίσκεται στη ΒΑ ακτή, μέσα σε οργιώδη βλάστηση, σε βραχώδη λόφο με υψόμετρο 25 μέτρα, που κοντά του βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγ. Νικολάου. Ο λόφος είναι γυμνός από χώμα και μόνο στα ανατολικά υπάρχει μικρή πεδινή έκταση κατάσπαρτη από όστρακα όλων των εποχών. Υπάρχουν κατάλοιπα οχυρώσεων, με τείχη ύψους πέντε μέτρων, κτισμένα από μεγάλες πέτρινες πλίθες (0,60 x 0,30 μέτρα). Τόσο οι οχυρώσεις, όσο και τα όστρακα, τοποθετούνται από την Πρωτοελλαδική έως και την Ενετική εποχή. Η ζωή του οικισμού ήταν συνεχής. Αποτελούσε ένα μεγάλο πολιτιστικό κέντρο σε όλη την περιοχή και σπουδαίο μεταλλευτικό κέντρο με χωνευτήρια μετάλλων. Βρέθηκαν μέρη των χωνευτηρίων αυτών και κομμάτια από διάφορα ορυκτά, που περιείχαν χαλκό, μολύβι και σίδερο. Τόσο το Καστραδάκι όσο και το Χερρονήσι είναι ανακηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι.