Το σεισμικό ιστορικό της περιοχής μας, το σήμερα και το αύριο. Μπορεί η Χαλκίδα να χορέψει στους ρυθμούς των Ρίχτερ; Διαβάστε και χάστε τη γη κάτω από τα πόδια σας!
Πάνος Παπαδάκης
Ονειροπόλος, λάτρης του Gonzo journalism και του Hunter S. Thompson. Τι λέω τώρα... Γεννήθηκα το 69. Συμβολικό.
MOBILE - χορηγοί
-
Χορηγοί Magazine
Κουκάκης
Lusy
MOBILE - συντακτης
Πάνος Παπαδάκης
Ονειροπόλος, λάτρης του Gonzo journalism και του Hunter S. Thompson. Τι λέω τώρα... Γεννήθηκα το 69. Συμβολικό.
Πρόλογος
Δε γνωρίζουµε για ποιο λόγο στο µυαλό των περισσότερων ανθρώπων ο σεισµός φαντάζει σαν ένα φυσικό φαινόµενο που δεν πρόκειται να χτυπήσει ποτέ την πόρτα τους.
Ξέρουµε όµως ότι η πόρτα της «Εύβοιας» έχει σπάσει πολλές φορές από τη βίαιη είσοδο υπόγειων δυνάµεων που σκόρπισαν τον όλεθρο. Ας γυρίσουµε, λοιπόν, πίσω στις καταγραφές των σεισµογράφων, ανακαλύπτοντας άγνωστες πτυχές αυτού του φαινοµένου στην Εύβοια, αλλά και τι συµβαίνει σήµερα.
Το ξύπνημα της Αταλάντης
Το σεισµογενές σηµείο µηδέν που επηρεάζει άµεσα την Εύβοια, είναι το γνωστό σε όλους ρήγµα της Αταλάντης.
Πρώτος o Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι Λακεδαιµόνιοι είχαν φτάσει µέχρι τον Ισθµό αλλά ήταν αδύνατο να συνεχίσουν την επεκτατική πορεία τους λόγω των συνεχών σεισµών στην περιοχή. Το ρήγµα της Αταλάντης κάνει την εµφάνισή του το 426 π.Χ., δίνοντας 7 φονικά Ρίχτερ. Οι Ροβιές στη Βόρεια Εύβοια υπέστησαν τεράστιες καταστροφές από το τσουνάµι που προκλήθηκε µετά τη σεισµική δόνηση. Όσοι δε µπόρεσαν να τρέξουν µακριά από το κέντρο της καταστροφής, πνίγηκαν. Το ακρωτήριο Κηναίο σκεπάστηκε από τη θάλασσα, ενώ η Αιδηψός επί τρεις ηµέρες είδε τα ιαµατικά νερά της να εξαφανίζονται. Στους Ωρεούς εκατοντάδες σπίτια γκρεµίστηκαν και τα συντρίµµια γέµισαν µε νεκρούς και άστεγους. Μάλιστα ο σεισµός ήταν τόσο ισχυρός ώστε µετατοπίστηκε η βορειοανατολική γωνία του Παρθενώνα!
Ολέθρια επιστροφή
Ο τρόµος επιστρέφει και πάλι στις καρδιές των πολιτών το 1758 µε επίκεντρο τον Ωρωπό και µε τη µερική καταστροφή του Ποντικόνησου, βόρεια της Εύβοιας, καθώς σχεδόν το µισό εξαφανίστηκε από το χάρτη. Έτσι η Εύβοια απέκτησε την δικιά της «Ατλαντίδα».
Τα 6,8 Ρίχτερ ήταν αρκετά για να το στείλουν µια για πάντα στο βυθό. Το 1853 ο σεισµός των 6,8 Ρίχτερ προκάλεσε τεράστιες ζηµιές στο υδραγωγείο της Χαλκίδας και µερικά χρόνια αργότερα, το 1894, ο εγκέλαδος ξύπνησε ξανά µε 7 Ρίχτερ στην Εύβοια προκαλώντας καθιζήσεις εδάφους, τσουνάµι που ξεπερνούσε τα τρία µέτρα και το οποίο εισχώρησε στη στεριά σε απόσταση ενός χιλιοµέτρου. Περιοχές της Λοκρίδας αποδεκατίστηκαν σχεδόν ολοσχερώς µετρώντας πάνω από 250 νεκρούς και χιλιάδες καταστραµµένα σπίτια, ενώ παράλληλα η Βόρεια Εύβοια υπέστη λιγότερες καταστροφές, που σηµειώθηκαν κυρίως στην Αγία Άννα.
Η ανάσα του θηρίου
Στις 11 Σεπτεµβρίου 1932 η Εύβοια αρχίζει να αισθάνεται την ανάσα του θηρίου που ονοµάζεται σεισµός πολύ κοντά της.
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών κατέγραψε σεισµικές δονήσεις των 7 Ρίχτερ προερχόµενες από τη Βόρεια Εύβοια, οι οποίες επαναλήφθηκαν στην ίδια περιοχή λίγες ηµέρες αργότερα και έγιναν αισθητές κυρίως στη Χαλκίδα και στην Αιδηψό. Για ένα σχεδόν µήνα η Εύβοια δεχόταν σεισµική επίθεση, ενώ τις µεγαλύτερες ζηµιές τις υπέστησαν οι περιοχές Αγία Άννα, Στροφυλιά, Μετόχι, Σκεπαστή, Κεράµια, Φαράκλα και Τζούκα. Οι καταστροφές ήταν σχετικά µικρότερες στο Μαντούδι και στη Λίµνη. Η αναφορά της τότε Γεωλογικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (1932) γράφει ότι «η λεκάνη Αγίας Άννης-Λίµνης δύναται να καταταχθεί εις τας σεισµικάς ζώνας πρώτης τάξεως».
Η Χαλκίδα στο επίκεντρο
Ολόκληρη η Χαλκίδα και οι περισσότερες περιοχές της Εύβοιας γνώρισαν και πάλι το ξέσπασµα του Εγκέλαδου το βράδυ της Τρίτης 24 Φεβρουαρίου 1981.
Τα 6,6 Ρίχτερ ήταν αρκετά για να πανικοβάλουν όλους τους κατοίκους που βρήκαν καταφύγιο στους δρόµους και στις πλατείες. Επακολούθησε δεύτερος σεισµός τα χαράµατα της Τετάρτης, µε αποτέλεσµα οι πολίτες της Χαλκίδας να τρέξουν ξανά στις πλατείες, ανάβοντας φωτιές για να ζεσταθούν λόγω του κρύου και της βροχής. Την επόµενη µέρα αποκαλύφθηκε το µέγεθος της καταστροφής. Τρεις νεκροί από καρδιακή συγκοπή, δεκάδες τραυµατίες, καταρρεύσεις κτιρίων, ενώ εκατοντάδες σπίτια και δηµόσια κτίρια υπέστησαν σοβαρές ρωγµές. Μεταξύ αυτών το Δικαστικό Μέγαρο, το ΤΕΛ στο «Βούρκο», η Πυροσβεστική Υπηρεσία και το Μουσείο. Μικρότερες δονήσεις που ακολούθησαν τις επόµενες µέρες διατήρησαν το αίσθηµα ανασφάλειας που είχε φωλιάσει πλέον στην καρδιά των πολιτών.
Επίθεση «στο ψαχνό»
Τετάρτη 18 Ιουνίου 2003, ώρα 8.25. Ένας σεισµός 4,9 Ρίχτερ τραντάζει τα Ψαχνά και µας υπενθυµίζει πως η φύση µπορεί να ξυπνήσει ανά πάσα στιγµή.
Κάποια κτίρια στα χωριά Καστέλα, Καµαρίτσα και Κοντοδεσπότι υφίστανται ρωγµές ενώ πενήντα σπίτια κρίνονται κατεδαφιστέα. Επίσης εκδηλώνεται φωτιά στην κεντρική βιβλιοθήκη Ψαχνών µετά από βραχυκύκλωµα. Το φαινόµενο δε σταµατάει εκεί, αλλά συνεχίζει για αρκετές µέρες µετά, δίνοντας αρκετούς περίεργους σεισµούς που στην επιστηµονική ορολογία αποκαλούνται «σµηνοσειρά σεισµών». Αυτό στη γλώσσα της επιστήµης, γιατί στη γλώσσα αλλά και στο µυαλό των πολιτών αρχίζουν να αναπτύσσονται διάφορα σενάρια σχετικά µε τα αίτια του σεισµού. Ακούστηκε µάλιστα πως στο υπέδαφος των Ψαχνών µπορεί να υπάρχει και ενεργό ηφαίστειο! Ασφαλώς δε φταίει ο κόσµος για όλες αυτές τις σκέψεις, αλλά οι αρµόδιοι οι οποίοι, όπως θα δείτε παρακάτω, δεν κατάφεραν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, δηµιουργώντας ακόµη µεγαλύτερο αίσθηµα ανασφάλειας στους κατοίκους των Ψαχνών αλλά και των γύρω περιοχών.
Το ρήγμα των αρμοδίων
Η περίπτωση των Ψαχνών για ακόµη µία φορά έφερε στο προσκήνιο το θέµα.
Έγινε ξανά φανερή η έλλειψη οργάνωσης που επικρατεί στις δηµόσιες υπηρεσίες και στους φορείς. Έτσι την ώρα που οι κάτοικοι των Ψαχνών έφερναν στην πόλη τους την εικόνα του Αγίου Ιωάννη από τα Κατούνια µε σκοπό τη λιτανεία για το σταµάτηµα των σεισµών, οι αρµόδιοι µεγάλωναν το ρήγµα της µεταξύ τους επικοινωνίας. Αµέσως µετά την εκδήλωση του φαινόµενου, στην περιοχή των Ψαχνών εγκαταστάθηκαν πέντε φορητοί σεισµογράφοι του Ο.Α.Σ.Π. (Οργανισµός Αντισεισµικού Σχεδιασµού & Προστασίας), οι οποίοι παραήταν φορητοί καθώς αποσύρονταν και επανατοποθετούνταν στην περιοχή κατά τακτά χρονικά διαστήµατα. Τελικά αποσύρθηκαν µια και καλή, πριν από δύο χρόνια, µιας και σύµφωνα µε τη δήλωση του σεισµολόγου κ. Σπύρο Λαλεχού, µε τον οποίο επικοινωνήσαµε, το Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Αθηνών επαρκεί για την παρακολούθηση του φαινόµενου των Ψαχνών. Μέχρι λοιπόν να µάθουµε τι συνέβη µε τους φορητούς σεισµογράφους, µπλέξαµε σε ένα κυκεώνα παραπληροφόρησης, ασυνεννοησίας και προχειρότητας, ανάµεσα στον Ο.Α.Σ.Π., το Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Αθηνών αλλά και το Δήµο Μεσσαπίων. Ενδεικτικά σας αναφέρουµε πως στην αρχή της έρευνάς µας, ο Ο.Α.Σ.Π. µας προέτρεψε να επικοινωνήσουµε µε το δήµο Ψαχνών για να πληροφορηθούµε αν στην περιοχή υπάρχουν σεισµογράφοι. Στη συνέχεια και αφού δεν κατέστη δυνατή η επαφή µε κάποιον αρµόδιο του δήµου, παρά τις επανειληµµένες προσπάθειές µας, επικοινωνήσαµε µε το Γεωδυναµικό Ινστιτούτο Αθηνών το οποίο δε γνώριζε τι συµβαίνει µε τους σεισµογράφους, παραπέµποντάς µας και πάλι στον Ο.Α.Σ.Π.! Όταν µάλιστα ζητήσαµε από το Σεισµολογικό Ινστιτούτο κάποιες πληροφορίες σχετικά µε το ιστορικό της σεισµικότητας στην Εύβοια, εκείνο µας προέτρεψε να προµηθευτούµε το βιβλίου του κ. Παπαζάχου! Μετά από αρκετά τηλεφωνήµατα µάθαµε για την απόσυρση των σεισµογράφων από τα Ψαχνά, ότι οι αρµόδιοι έχουν καταλήξει στο συµπέρασµα πως οι σεισµοί προέρχονται από τοπικό ρήγµα της περιοχής και ότι ο Ευβοϊκός Κόλπος από τη βορειοανατολική πλευρά ευθύνεται για τις συχνές αυτές επισκέψεις του Εγκέλαδου.
Αντιμέτωποι με τα χειρότερα
Σεισµοί πάντα γίνονταν και θα γίνονται.
Οµοίως και ελαττωµατικά κτίρια, τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε δηµόσιο επίπεδο. Μήπως λοιπόν θα πρέπει να αναρωτηθούµε πόσο προετοιµασµένη είναι η Χαλκίδα στο ενδεχόµενο ενός σεισµού και από τι κινδυνεύουν οι πολίτες της;
Σχέδιο Ξενοκράτης
Το 1999 ο Ο.Α.Σ.Π. εκπόνησε το νέο Σχέδιο «Ξενοκράτης – Σεισµοί», το οποίο ολοκληρώθηκε και εγκρίθηκε από τον Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. τον Ιούνιο του 1999.
Το εν λόγω σχέδιο προβλέπει την άµεση κινητοποίηση των Δυνάµεων Πολιτικής Προστασίας σε τρία επίπεδα: σε επίπεδο Πρωτοβάθµιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήµος), σε επίπεδο Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης και τέλος σε επίπεδο Κεντρικής Διοίκησης. Εκτός όµως από την αρωγή της Πολιτείας σε περίπτωση µιας τέτοιας φυσικής καταστροφής υπάρχει και η υποχρέωση του ιδιώτη να σέβεται τους κανονισµούς δόµησης, οι οποίοι έχουν θεσπιστεί για τη δική του προστασία. Όµως πόσο σεβόµαστε τους αναγκαίους κανονισµούς δόµησης και προστασίας; Σύµφωνα µε έρευνες που έχουν γίνει, µόνο δύο στα 10 κτίρια (συµπεριλαµβανοµένης της περιοχής της Χαλκίδας) που χτίστηκαν πριν από το 1985 είναι ασφαλή σε περίπτωση µεγάλου σεισµού ενώ τα υπόλοιπα θα πρέπει να ενισχυθούν, µε κόστος που κυµαίνεται από 5% έως και 50% της αξίας του ακινήτου.
Πολεοδομία Χαλκίδας
Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες από την Πολεοδοµία Χαλκίδας, η αντοχή των διαφόρων κτιρίων και πολυκατοικιών της πόλης µας εξαρτάται κυρίως από το έτος ανέγερσης και από την αντισεισµική νοµοθεσία που ίσχυε εκείνη τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο.
Όλα εξαρτώνται από τον επαγγελµατισµό των µηχανικών καθώς επίσης και από τα δοµικά υλικά που χρησιµοποιήθηκαν. Με άλλα λόγια, η ύπαρξη νόµου δεν αρκεί για να χτιστούν ασφαλείς πολυκατοικίες, εάν ο ιδιώτης δεν τον σεβαστεί. Για παράδειγµα, µπορεί µια οικοδοµή της δεκαετίας του 1980 να είναι ασφαλέστερη από µια οικοδοµή της δεκαετίας του 1990! Όµως κατά κύριο λόγο, µια πρόσφατα κτισµένη πολυκατοικία θεωρητικά πληροί τις τελευταίες αντισεισµικές προδιαγραφές σε σχέση µε µια άλλη που κτίστηκε σε παλιότερη εποχή και µε βάση παλαιότερες διατάξεις.
Τα σχολεία στο επίκεντρο
Μία από τις πλέον σηµαντικές οµάδες κτιρίων της Χαλκίδας είναι και τα σχολικά κτίρια.
Η Νοµαρχία Εύβοιας έχει ήδη ανταποκριθεί στην αίτηση του Ο.Α.Σ.Π. για έλεγχο των δηµοσίων και σχολικών κτιρίων της Ελλάδας, έχοντας µάλιστα αποστείλει 176 δελτία αντισεισµικού ελέγχου. Η πρόεδρος της Δηµοτικής Επιτροπής Παιδείας και Δηµοτική Σύµβουλος του Δήµου Χαλκίδας, κ. Ελένη Αϊδίνη, δήλωσε πως δε γίνεται έλεγχος των σχολικών εγκαταστάσεων άνευ λόγου και άρα θεωρείται εκ των προτέρων ότι δεν υπάρχουν προβληµατικά κτίρια. Αυτό συµβαίνει µόνο αν υπάρχει κάποια υποψία και ζητηθεί να γίνει έλεγχος από το Διευθυντή του σχολείου ή από το Σύλλογο Γονέων. Σ’ αυτή την περίπτωση πηγαίνει µια Επιτροπή και διενεργεί τον απαραίτητο προσεισµικό έλεγχο, κάτι που ήδη έχει συµβεί στο παρελθόν. Σχετικά µε τα Τ.Ε.Ε. στην περιοχή του Βούρκου, η κ. Αϊδίνη µας ενηµέρωσε ότι η διεύθυνση του σχολικού συγκροτήµατος είχε υποβάλει προς την Νοµαρχία αίτηµα για έλεγχο των εγκαταστάσεων. Πρόκειται για ένα µεγάλο συγκρότηµα που ολοκληρώθηκε το 1970, το 1981 άντεξε παρά τις ρωγµές και βάσει της αυτοψίας δεν αντιµετωπίζει πρόβληµα παρά µόνο «εντελώς µακροπρόθεσµα» µε αποτέλεσµα να µη χρειάζεται άµεση αντιµετώπιση. Τα προβλήµατά του είναι απλώς στατικά και δεν τίθεται θέµα αναστάτωσης. Ο έλεγχος διεξήχθη από το Διευθυντή πριν από ένα χρόνο και η εµπεριστατωµένη έκθεση έχει ηµεροµηνία 23/11/2006. Ελπίζουµε να είναι πραγµατικά έτσι τα πράγµατα.
Μετασεισμικές δονήσεις
Όπως λοιπόν θα διαπιστώσατε κι εσείς, οι σεισµοί δεν είναι κάτι ξένο για την Εύβοια.
Η αντισεισµική θωράκιση της Χαλκίδας αφήνει περιθώρια αµφιβολίας ως προς την ασφάλεια των πολιτών, κάτι το οποίο ενδυναµώνεται και από την απαθή στάση των αρµοδίων. Δυστυχώς, πολλές φορές τα επίφοβα ρήγµατα δεν κρύβονται στο υπέδαφος αλλά στα µυαλά των γραφειοκρατών. Αυτά είναι και τα πιο επικίνδυνα.
MOBILE - διαφημισεις - fbcomments
-
Squarebooks
fb-comments
square-mobile-post-footer-2
-
Newsletter Magazine
Γίνε συνδρομητής στοnewsletterτου Square.gr / MagazineΓίνε συνδρομητής στο newsletterτου Square.gr / MagazineΔημοφιλή
Τα δέκα πιο Δημοφιλή
Τελευταίες ενημερώσειςΧορηγοί Magazine
Κουκάκης
Lusy
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Newsletter Magazine
Squarebooks
Δημοφιλή
–
–
Συντάκτες
Oι του Square.gr / Magazine
