Oι περισσότερες θρησκείες την εξυψώνουν, αλλά η βιολογία απεφάνθη: η µονογαµία υπάρχει µόνο στο… «µυαλό». Όχι στο DNA.
Μονογαμία αγάπη μου!
Όσο και αν θέλουν κάποιοι να µας πείσουν πως η έννοια της µονογαµίας είναι… πανανθρώπινη «αξία», η επιστήµη τους διαψεύδει καθηµερινά!
Από την ψυχολογία µέχρι την ανθρωπολογία και από τη βιολογία µέχρι τις έρευνες πάνω στο µιτοχρονδριακό DNA, το συµπέρασµα που απορρέει «συµφέρει» τους πολυγαµικούς: το ανθρώπινο είδος δεν είναι µονογαµικό «εκ φύσεως»! Η µονογαµία δεν είναι τίποτα περισσότερο, από το να έχει κάποιος µια σχέση τη φορά, µε ένα και µοναδικό άτοµο. Στη δε πολυγαµία, το παραπάνω αξίωµα είναι… «ποντιακό» ανέκδοτο: είτε ο ένας από τους δυο συντρόφους «ψάχνεται» πέρα από την επίσηµη σχέση του, είτε και οι δυο έχουν µια «ανοιχτή σχέση», αναζητώντας επιπλέον ερωτικούς συντρόφους.
Μέχρι τρεις, είναι σχέση
Τα τελευταία χρόνια προστέθηκε µια νέα κατηγορία σχέσης: οι polyamorous!
Στη συγκεκριµένη περίπτωση, πρόκειται για την επιθυµία ή την πρακτική, του να διατηρεί κάποιος περισσότερες από µια συναισθηµατικές και ερωτικές σχέσεις. Όµως αυτό συµβαίνει µε πλήρη επίγνωση και αποδοχή του συντρόφου του! Για να δώσουµε ένα απλό παράδειγµα, ένας άντρας έχει παράλληλα και επισήµως δυο συντρόφους, οι οποίες γνωρίζουν ότι µοιράζονται τον ίδιο άντρα! Αν νοµίζετε πως πρόκειται για κάποιο ακραίο κοινωνικό φαινόµενο, δεν έχετε παρά να ανοίξετε τον «Εθνολογικό Άτλαντα» του George Murdoch! Σύµφωνα µε τον ανθρωπολόγο, από τις 1200 κοινωνίες που ερευνούσε σε παγκόσµια κλίµατα και επί 20 χρόνια, µόνο οι 186 ήταν αµιγώς µονογαµικές! Οι υπόλοιπες κοινωνίες επιτρέπουν την πολυγυνία (ένας άντρας µε πολλές γυναίκες) ή ακόµη και την πολυανδρία (µια γυναίκα µε πολλούς άντρες).
Έχω πρόβλημα, γιατρέ μου;
Όχι ιδιαίτερο! Εξάλλου η µονογαµία «κατασκευάστηκε» για να δηµιουργηθεί η σηµερινή κοινωνική συνοχή.
Αν ο Φρόιντ σήµερα ζούσε, θα επαναλάµβανε τη θεωρία σύµφωνα µε την οποία, «ο Πολιτισµός δηµιουργήθηκε χάρη στην καταπίεση των ενστίκτων». Τι σηµαίνει αυτό; Πως κάποια στιγµή, η κοινωνία αναγκάστηκε εκ των πραγµάτων –ή λόγω κοινωνικών και θρησκευτικών συνθηκών- να καταπιέσει «µέσα της» την ανάγκη της ερωτικής ποικιλίας. Έτσι λοιπόν, µ΄αυτό το τρόπο επικράτησε τελικά η µονογαµία! Όσο για το επιχείρηµα, σύµφωνα µε το οποίο τα περισσότερα ζώα του πλανήτη είναι µονογαµικά, µάλλον δεν υφίσταται επιστηµονικά: το αρσενικό ψάχνει συνεχώς να µεταδώσει το γενετικό υλικό του σε όσο γίνεται περισσότερα θηλυκά. Ενώ το θηλυκό, θέλει ένα µόνο αρσενικό για να φυλάει τη φωλιά και τα µικρά της. Όµως παράλληλα, ψάχνει κι άλλα αρσενικά για να κατορθώσει να βρει ένα πιο υγιές γενετικό υλικό! Ηθικό δίδαγµα; Στο ζωικό βασίλειο, καταρρέει ο µύθος ότι το θηλυκό είναι περισσότερο µονογαµικό από το αρσενικό!
Είσαι πολύ ζώο, τελικά!
Μήπως ό,τι ισχύει για τα ζώα, ισχύει και για τους ανθρώπους;
Σύµφωνα µε πρόσφατα δεδοµένα της βιολογίας και µε βάση τις έρευνες που έχουν γίνει στο DNA, όχι µόνο οι άντρες, αλλά και οι γυναίκες πάσχουν από… «καλπάζουσα» πολυγαµία! Οι σηµαντικότεροι βιολόγοι συµπεραίνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των θηλαστικών της Γης (είµαστε και εµείς µέσα) δεν είναι µονογαµικά. Όµως πώς µπορούµε να εξηγήσουµε τα πολυγαµικά µας ένστικτα; Η ανθρωπολόγος Helen Fisher αναφέρει σχετικά: «Έχουµε κατασκευαστεί για να µένουµε µε τους συντρόφους µας µόνο για τέσσερα χρόνια, προτού οι νευροχηµικές αλλαγές µας ωθήσουν να πάµε να ψάξουµε αλλού»! Μ’ άλλα λόγια, για το ερωτικό «ψάξιµο» δεν ευθύνεται η σεξοµανία, αλλά το γενετικό υλικό µας! Ο λόγος; Έχουµε σχεδιαστεί έτσι από τη φύση, ώστε να αναζητούµε τη γενετική «ποικιλία», αλλάζοντας ερωτικούς συντρόφους. Το παραπάνω επιστηµονικό δόγµα βάζει «βόµβα» στα… ιερά θεµέλια της µονογαµίας!
Είμαι μονογαμικός. Πειράζει;
Για να είµαστε δίκαιοι, η µονογαµία έχει και τα καλά της…
Για να συνοψίσουµε: είσαι πολυγαµικός, κι ας µην το ξέρεις ακόµη! Δεν το λέµε εµείς, αλλά οι ειδικοί. Παρόλα αυτά, σύµφωνα µε επίσηµα στατιστικά στοιχεία, έχει αποδειχτεί ότι η µονογαµία µπορεί να αποβεί άκρως… ευεργετική! Έτσι λοιπόν, θεωρείται µια καλή «άµυνα» κατά των ασθενειών και του πρόωρου θανάτου. Με λίγα λόγια, όσοι έχουν µόνιµη σχέση, ζουν περισσότερα χρόνια. Επιπλέον, οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι τα ποσοστά κατάθλιψης και αλκοολισµού είναι µειωµένα στους παντρεµένους, σε αντίθεση µε τους singles. Σύµφωνα µε τις ίδιες µετρήσεις -που διήρκησαν 7 χρόνια και στις οποίες έλαβαν συµµετοχή 800 άτοµα- οι γυναίκες που «επενδύουν» συναισθηµατικά σε µια µόνιµη σχέση, ζουν περισσότερα χρόνια από τις ανύπαντρες.
Το κέρατό μου!
Αναρωτηθήκατε ποτέ αν η απιστία είναι ένας τρόπος «άµυνας», για να διαιωνιστεί το είδος µας;
Αν από τα 4.000 είδη θηλαστικών, ελάχιστα από αυτά είναι µονογαµικά, µάλλον ήρθε η στιγµή να δείξουµε την ανάλογη… επιείκεια στην απιστία! Σύµφωνα µε τον καθηγητή ψυχολογίας του Πανεπιστηµίου της Ουάσιγκτον David Barash, «αν τα παιδιά έχουν την παιδικότητα, οι ενήλικες έχουν το κέρατο». Ο επιστήµονας «δικαιολογεί» την ύπαρξη της ερωτικής απιστίας για, τρεις διαφορετικούς λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει µε την ανδρική ανατοµία. Σύµφωνα µε τη µελέτη του, τα αρσενικά είδη που ασκούν την πολυγυνία (ένα αρσενικό έχει σχέσεις µε πολλές γυναίκες), είναι πάντα πιο ογκώδη από τα θηλυκά. Δεύτερον, οι άντρες είναι εκ φύσεως βίαιοι. Έτσι, τις περισσότερες φορές η άκρατη βία εκτονώνεται µέσα από τις εναλλαγές ερωτικών συντρόφων. Τέλος, πριν ο Δυτικός πολιτισµός επιβάλλει τις ηθικές αρχές του στον υπόλοιπο κόσµο, οι περισσότεροι πολιτισµοί ήταν πολυγαµικοί. Μ’ άλλα λόγια, η Αποικιοκρατία έκανε τους ανθρώπους υποχρεωτικά… πιστούς! Παρόλα αυτά, κάθε απαγόρευση, συνήθως φέρνει τα αντίθετα αποτελέσµατα.
Ιερές «κατασκευές»
Καλά το καταλάβατε! Οι ηθικές απαγορεύσεις ξεκινούν από τις θρησκείες!
Την αντίθεσή τους στα πολυγαµικά ένστικτα του… DNA µας, εκφράζουν στις µέρες µας, κυρίως τα µονοθεϊστικά δόγµατα. Παρόλα αυτά, πριν από µερικούς αιώνες, η πολυγαµία δεν ήταν ηθικά κολάσιµη. Πολλοί Ινδουιστές ήταν πολυγαµικοί, όπως ο Αυτοκράτορας Krishnadevaraya µε τις αµέτρητες συζύγους του. Όσο για την Παλαιά Διαθήκη, µπορούµε να βρούµε δεκάδες αναφορές σε θρησκευτικούς ηγέτες που δεν ήταν µονογαµικοί! Η τελική «επίθεση» κατά της πολυγαµίας ήρθε τον 5ο αιώνα µ.Χ. από τον Άγιο Αυγουστίνο, µέσω ενός συγγράµατός του, όπου καταδίκασε (στο όνοµα του Ρωµαιοκαθολικισµού) την ελεύθερη σεξουαλικότητα.
Μονογαμικός με το ζόρι
Όµως τίθεται ένα ερώτηµα: γιατί οι θρησκείες παθαίνουν… παράκρουση µε τη λέξη πολυγαµία;
Μ’ άλλα λόγια, γιατί θέλουν µε τόση µανία να επιβάλλουν στους ανθρώπους µια µονογαµική τάση, που αντιτίθεται στη βιολογική φύση µας; Η απάντηση µπορεί να σας τροµάξει: όταν οι κοινωνίες εδραιώθηκαν, οι δυο σηµαντικότερες εξουσίες επέβαλλαν τη δική τους ηθική. Έτσι λοιπόν, από τη µια η πολιτική εξουσία και από την άλλη η θρησκευτική, θεώρησαν πως -για να διατηρηθούν οι εξουσίες τους- θα έπρεπε να περιοριστεί στο ελάχιστο η σεξουαλική ελευθερία. Ο λόγος; Η δοµηµένη ηθική «φυλάει» καλύτερα τα πρόβατα -ή αν θέλετε το ποίµνιο- στο… µαντρί! Όταν περιορίζεις τις ελευθερίες και τις επιλογές κάποιου, αναγκαστικά διατηρείς την εξουσία σου! Όµως υπάρχει µια επιπλέον αρχή: όπου ακούς για πολύ ηθική, φύλαγε καλύτερα τα… πισινά νώτα σου! Εξάλλου, όσοι θέτουν περιορισµούς, δεν σηµαίνει ότι και οι ίδιοι… αυτοπεριορίζονται! Δυο µέτρα και δυο σταθµά; Ακριβώς! Ο Τζορτζ Όργουελ στη «Φάρµα των ζώων» το είπε καλύτερα: «Όλα τα ζώα είναι ίσα µεταξύ τους. Αλλά µερικά είναι πιο… ίσα από τα ίσα»!
Μ’ ανεβασμένο ηθικό!
Ανάµεσα στη µονογαµία και την πολυγαµία, υπάρχει µια λέξη: η πραγµατική ηθική.
Η ιδέα της µονογαµίας βάλλεται από την επιστήµη! Εξάλλου αυτός είναι ο αληθινός ρόλος της! Ο Νοµπελίστας βιολόγος Κόνραντ Λόρεντζ είχε πει: «Κάθε επιστήµονας, καταρρίπτει µια τουλάχιστον αγαπηµένη ιδέα ή προκατάληψη κάθε πρωί, πριν πάρει το πρωινό του»! Μ’ αυτό τον τρόπο, καταρρίπτονται οι µύθοι και έτσι αντικρίζουµε την πραγµατικότητα, ακριβώς όπως είναι. Η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ κάποτε έγραψε ότι «η ηθική είναι µια ιδιωτική υπόθεση». Ίσως µέσα απ’ αυτή τη πρόταση, δίνεται µια «εναλλακτική» απάντηση στο αναπάντητο ερώτηµα σχετικά µε τα όρια της ηθικής. Με λίγα λόγια, ό,τι κι αν «προστάζει» το ανθρώπινο DNA, εµείς σε τελική ανάλυση ορίζουµε µεταξύ µας τι µπορεί να είναι αποδεκτό και τι όχι.