Έχεις έναν φίλο που σου λέει ένα σοβαρό πρόβλημά του. Τον ακούς προσεκτικά και μετά τού λες τι θα έκανες αν ήσουν στη θέση του. Τοποθετείσαι νηφάλια στο ζήτημα, γιατί είσαι έξω από τον «χορό» του, χωρίς να «μασάς» τα λόγια σου.

Νοιάζεσαι για εκείνον και ξέρεις πως το να του «χαϊδέψεις τα αυτιά» δεν θα τον βοηθήσει. Ό,τι του λες όμως του φαίνεται αδιανόητο! Παρεξηγείται μαζί σου, γιατί του «τα έχωσες» για τα λάθη που κάνει, σταματάτε να είστε φίλοι και, ασφαλώς, δεν κάνει τίποτε απ’ όσα του είπες. Περνάει ο καιρός και χάνεστε. Κάποια στιγμή μετά από χρόνια, μαθαίνεις πως δυστυχώς είχες δίκιο για όσα του έλεγες, είχες πέσει μέσα στις προβλέψεις σου. Ακούς πως σήμερα κάνει αυτά που του είχες πει πριν από χρόνια! Κάποιοι άλλοι μετά από σένα του είπαν τα ίδια πράγματα και είχε πια «ωριμάσει», ώστε να δεχτεί αυτά που κάποτε του φαίνονταν αδιανόητα! Εσένα όμως, δεν σου λέει ούτε καλημέρα. Πώς αισθάνεσαι;

Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής μου πορείας έχω προτείνει σε συνομιλητές μου, είτε μέσα από κατ’ ιδίαν συζητήσεις είτε δημόσια μέσα από το περιοδικό, διάφορες λύσεις για ζητήματα που τους αφορούν. Τη στιγμή που μιλάγαμε καταλάβαινα πως άδικα χάνω τα λόγια μου, αλλά έκανα αυτό που προσωπικά θεωρούσα σωστό, ώστε τα βράδια να μπορώ να κοιμάμαι ήσυχος.

Πριν από χρόνια έλεγα σε τοπικό εκδότη να βελτιώσει τη σχεδίαση του εντύπου του, δίνοντας προσοχή στα αυτονόητα της σημερινής τυπογραφίας και να στραφεί στο internet. Όταν η συνεργασία μας τελείωσε, έβλεπα σιγά – σιγά να γίνονται οι αλλαγές που είχα προτείνει… Με διαφορετικό τρόπο μεν από ό, τι κατά πολύ καλύτερα θα μπορούσαν να έχουν γίνει, αλλά αλλαγές.

Σε νυχτερινό επιχειρηματία πρότεινα κάποτε να αλλάξει την εταιρική ταυτότητα του χώρου του και πολλά άλλα,   γιατί παραπονιόταν πως το μαγαζί του δεν πήγαινε όπως θα ήθελε. Δεν προχώρησε στις αλλαγές και τελικά η επιχείρηση πωλήθηκε. Ο νέος ιδιοκτήτης διατήρησε την προηγούμενη λειτουργία του χώρου, αλλά έκανε τις αλλαγές που είχα πει κάποτε στον παλιότερο και σήμερα δουλεύει μια χαρά! Άραγε, έχει καταλάβει το λάθος του; Το πιθανότερο είναι να μην μάθω ποτέ…

Στις πρώτες μέρες λειτουργίας μιας αλλοτινά πολλά υποσχόμενης κίνησης, έκανα συζήτηση με την υπεύθυνή της. Άκουσα με ενδιαφέρον τις πολύ καλές προθέσεις της αλλά, κατά κάποιον τρόπο, διέγνωσα και τα τρωτά σημεία της προσπάθειας που θα μπορούσαν να την τορπιλίσουν. Οι προτάσεις μου για πολλούς και διάφορους λόγους μπήκαν στον κάλαθο των αχρήστων. Ούτε κι εγώ εξάλλου επιθυμούσα τη συνεργασία με τους όρους που έθεταν. Κάποιοι άλλοι βέβαια τους δέχτηκαν. Αλλά όχι για πολύ! Οι συνεργασίες της άλλαζαν και αλλάζουν όπως τα πουκάμισα που φέρνει στα μαγαζιά της!  Σήμερα, τρόπον τινά, πιθανώς να έχουν έρθει στα λόγια μου. Προς το παρόν τουλάχιστον έχουν σταματήσει να κάνουν ενέργειες εξαρχής καταδικασμένες. Έχουν μάθει; Ο καιρός θα δείξει.

Είναι άπειρα τα παραδείγματα που θα μπορούσα να αναφέρω. Σκόπιμα δεν αναφέρω ονόματα σε αυτό το κείμενο, δεν το κρίνω αναγκαίο σε αυτό το editorial. Δεν είναι αυτός ο λόγος ύπαρξής του εξάλλου.

Λάθη κάνουμε όλοι μας. Μόνο όποιος δεν κάνει τίποτα απολύτως δεν κάνει λάθη. Εφόσον λοιπόν είναι ανθρωπίνως αδύνατο να τα αποφύγουμε, το ερώτημα είναι το εξής: Είναι καλό να καταλαβαίνεις το λάθος, όταν το κάνεις ή έστω αργότερα να αναγνωρίζεις την πατρότητα του; Αναμφίβολα, καλύτερο είναι το πρώτο. Αλλά και το δεύτερο είναι σίγουρα εκτιμητέο! Πρέπει όταν έχουμε κάνει λάθος να βρίσκουμε τη δύναμη να ξεπεράσουμε τον εγωισμό μας και να λέμε συγγνώμη, έσφαλα, έλα να κάνουμε μια νέα αρχή…

Θεωρώ πως μια νέα αρχή εμπιστοσύνης πρέπει να κάνει ο εμπορικός κόσμος της Χαλκίδας με τους κατοίκους της. Για την ακρίβεια και για να μην είμαι άδικος, ολόκληρος ο επιχειρηματικός κόσμος της Ελλάδας! Αναφέρομαι στις περιόδους των εκπτώσεων, την «άτυπη» συνέχειά τους με τις «προσφορές» και στον τελικό τρόπο κοστολόγησης των προϊόντων.

Όταν έχεις σε «νορμάλ» περίοδο ένα παπούτσι €100 και στις εκπτώσεις το δίνεις με 60% αλλά και 80% (όπως διαφήμιζε μεγάλη αλυσίδα), δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να καταλάβει ο μέσος καταναλωτής πως κάτι δεν πάει καλά, για να μην το γράψω διαφορετικά! Έχουν διερωτηθεί πώς αισθάνεται κάποιος που έδωσε τα ωραία του €100 για τα πατούμενα και μετά βλέπει τον γείτονά του με τα ίδια, έχοντας δώσει για να τα αγοράσει €40; Μία μόνο συγκεκριμένη λέξη μου έρχεται στο μυαλό! Υπάρχει λοιπόν πιθανότητα να ξαναπατήσει στο μαγαζί τα Χριστούγεννα; Όχι, κάθε νοήμων περιμένει τον Γενάρη! Με τα νέα δεδομένα της άσχημης σημερινής οικονομικής κατάστασης, ο κόσμος στην πλειοψηφία του έχει σταματήσει να ψωνίζει όπως έκανε παλιότερα στις «νορμάλ» περιόδους. Οπότε, ποιό το νόημα να χάνουν οι έμποροι όλη την υπόλοιπη χρονιά, περιμένοντας «να δουλέψουν στις εκπτώσεις»; Αυτή ακριβώς η φράση επίσης μεταφράζεται στο λεξικό του απλού κόσμου ως εξής: «Οι έμποροι έχουν μεγάλα ποσοστά κέρδους, εφόσον βγάζουν με τόσο μειωμένες τιμές», κάτι που ορισμένες φορές ισχύει και άλλες τους αδικεί κατάφορα!

Με όλα αυτά, ήδη κάποιοι λίγοι έμποροι έχουν αρχίσει να κάνουν το αυτονόητο: Προσφέρουν στον καταναλωτή όλο τον χρόνο το ίδιο παπούτσι με €70 ή €60 αντί για €100. Σε καλούς πελάτες κάνουν ένα 5 – 10% ή για να μην τους μείνει stock κάνουν μια ανάλογη προσφορά. Στις εκπτώσεις κατεβαίνουν το πολύ 10 – 20%! Κάτι που αφενός ακούγεται λογικό στον κόσμο και αφετέρου τούς δίνει κέρδος! Όμως, το κυριότερο όφελος για τον έμπορο είναι πως αργά ή γρήγορα η πεποίθηση του πελάτη του πως τον «κλέβει» θα ξεκολλήσει από τον εγκέφαλό του!

Θεωρώ πως η αγορά της Χαλκίδας πρέπει να στραφεί σε αυτήν την ειλικρινή οικονομική σχέση. Μετά, θα πρέπει να διορθώσει και πολλά άλλα, δευτερεύουσας σημασίας σε αυτήν την οικονομική συγκυρία, ώστε να είναι πραγματικά ανταγωνιστική. Και κάτι τελευταίο, μεταφορικό: Όταν φτιάχνετε βιτρίνα, μην κοιτάτε του διπλανού. Μπορεί να αντέγραψε λάθος και αυτός τον διπλανό. Ο καταναλωτής καταλαβαίνει την αντιγραφή. Αν δεν έχετε δικές σας ιδέες, αντιγράψτε τουλάχιστον κάτι που είδατε κάπου πολύ μακριά από τη Χαλκίδα! Ο νοών, νοείτο…

To κείμενο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Square, τεύχος 42, τον Απρίλιο του 2011.