Το ταξίδι ξεκινάει

Όταν οι φήµες και οι αερολογίες «τυλίγουν» ένα ζήτηµα, τότε η αλήθεια πάει περίπατο.

Ετοιµάζοντας την έρευνα για τα τροχαία ατυχήµατα που γίνονται στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας διαπιστώσαµε πως υπάρχει άγνοια για τις τροµακτικές διαστάσεις του προβλήµατος. Σήµερα, θα αποκτήσετε µε στατιστικά στοιχεία και δεδοµένα την πλήρη εικόνα του. Διαβάστε τους αριθµούς των ατυχηµάτων ανά πενταετία, τις απόψεις των αρµοδίων για τα αίτια που τα προκαλούν και βγάλτε τα δικά σας συµπεράσµατα για το ζήτηµα.

1990 – 1995: ο πόλεμος της ασφάλτου

Η εκατόµβη θυµάτων στην Εύβοια από τροχαία ατυχήµατα της προηγούµενης δεκαετίας (1980-1990) συνεχίζεται και στη συγκεκριµένη περίοδο.

Στα πέντε αυτά χρόνια έγιναν 1.752 τροχαία ατυχήµατα στα οποία ενεπλάκησαν 2.661 άνθρωποι! Ο τραγικός απολογισµός από τον «πόλεµο της ασφάλτου» ήταν 224 άνθρωποι να µην ξαναγυρίσουν στα σπίτια τους, ενώ 618 άλλοι να τραυµατιστούν σοβαρά. Εξάλλου  η πιο αιµατοβαµµένη χρονιά της δεκαπενταετίας 1990 – 2005 βρίσκεται µέσα σ’ αυτή την περιόδο. Το 1993 λοιπόν είναι το έτος όπου 60 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε 54 θανατηφόρα δυστυχήµατα. Στα περισσότερα εµπλέκονταν µηχανάκια και µοτοσυκλέτες, µεταφορικά µέσα στα οποία δείχνει προτίµηση κυρίως η νεολαία για λόγους που όλοι µας καταλαβαίνουµε.

Οι υψηλές ταχύτητες σε συνδυασµό µε τους αυτοσχέδιους αγώνες (κόντρες) οδήγησαν πολλούς νέους στο θάνατο και ακόµη περισσότερους στα νοσοκοµειακά κρεβάτια µε βαρύτατους τραυµατισµούς και µόνιµες αναπηρίες. Καθώς οι τιµές απόκτησης ενός συµβατικού οχήµατος είναι υψηλές, και εφόσον η ασφάλεια που προσφέρει είναι σε γενικές γραµµές µεγαλύτερη απ’ αυτή των µοτοσυκλετών, η αύξηση των ποσοστών των ατυχηµάτων αφορά κυρίως µοτοσικλέτες.

1995 – 2000: η μεγάλη πλάνη της ασφάλειας

Αν και σε ολόκληρο το νοµό παρατηρείται µία ελαφρά µείωση των ατυχηµάτων, ο αριθµός τους καταφέρνει να αγγίξει τα 1.707.

Σε αυτά τα ατυχήµατα ενεπλάκησαν 2.659 άνθρωποι από τους οποίους 218 τράβηξαν για πάντα χειρόφρενο στη ζωή, ενώ 418 ακόµη υποφέρουν από βαρύτατους τραυµατισµούς. Τυχερά µέσα στην ατυχία τους στάθηκαν 1.964 τραυµατισµένα άτοµα σε ατυχήµατα ελαφράς µορφής. Η µείωση στα ατυχήµατα οφείλεται κυρίως στις αυτοκινητοβιοµηχανίες. Τα standards στην παθητική αλλά και ενεργητική ασφάλεια ακόµα και στα αυτοκίνητα «χαµηλής κατηγορίας» αυξήθηκαν, παράλληλα βεβαίως µε τις υποδυνάµεις και τις ταχύτητες των οχηµάτων.

Όσο περίεργο και αν ακούγεται, τα  υψηλότερα επίπεδα ασφαλείας µπορεί να µείωσαν τις συνέπειες από την εµπλοκή ενός ατόµου σε κάποιο ατύχηµα, αλλά αύξησαν  τις πιθανότητες του να τρακάρει κάποιος! Η ψευδαίσθηση πως η ζώνη ασφαλείας αλλά και οι αερόσακοι θα µπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις µιας σύγκρουσης ακόµα και αν ένα όχηµα αναπτύξει ταχύτητα 160 χιλ, έκανε τους οδηγούν να πατούν το γκάζι µε εφησυχασµό. Η µείωση των ατυχηµάτων θα συνεχιστεί και τα επόµενα χρόνια µε αφορµή όµως µία µεγάλη τραγωδία.

2000-2005: λιγότερα ατυχήματα, περισσότεροι νεκροί

Την πενταετία αυτή συνέβησαν στην Εύβοια 1.209 ατυχήµατα µε 1.914 εµπλεκόµενους.

Οι νεκροί έφτασαν τους 233, ενώ οι βαριά τραυµατισµένοι τους 325. Ο αριθµός των ελαφρά τραυµατισµένων έφτασε ευτυχώς µόνο τους 1.372. Με µία πρώτη µατιά παρατηρούµε ότι παρόλο που υπάρχει µείωση των ατυχηµάτων, ο αριθµός των νεκρών παρουσιάζει αύξηση σε σχέση µε την προηγούµενη πενταετία. Ειδικότερα το διάστηµα 1995 – 2000 σε 208 θανατηφόρα ατυχήµατα είχαµε 218 νεκρούς. Το διάστηµα 2.000 – 2005, οι νεκροί σε 210 θανατηφόρα ατυχήµατα έφθασαν τους 233. Υπάρχει δηλαδή σαφής αύξηση, η οποία έρχεται σε αντίθεση µε τη συνολικά πτωτική τάση που υπάρχει στα ατυχήµατα.

Αυτή η αντίθεση αποδεικνύει αυτό που αναφέραµε παραπάνω. Η οδική ασφάλεια που προσφέρουν τα σύγχρονα αυτοκίνητα προφυλάσσει τους λογικούς οδηγούς που δεν αναπτύσσουν υψηλές ταχύτητες από τα ελαφρά ατυχήµατα, αλλά όχι και από τα θανατηφόρα. Η ψευδαίσθηση της ασφάλειας ωθεί τους «τολµηρούς οδηγούς» να «τρέχουν», µε αποτέλεσµα την πρόκληση θανατηφόρων ατυχηµάτων.

Ένας επιπλέον λόγος γι’ αυτή τη µείωση των ατυχηµάτων είναι και η τραγωδία µε το λεωφορείο στα Τέµπη στις 13/4/2003. Μετά το ατύχηµα το Υπουργείο  Μεταφορών και η Τροχαία αύξησαν τις περιπολίες, τα πρόστιµα και την ενηµέρωση των οδηγών, µε αποτέλεσµα την επιτυχή µείωση του συνόλου των τροχαίων ατυχηµάτων.

Συμπεράσματα

Τα ποσοστά των τροχαίων ατυχηµάτων στην Εύβοια την τελευταία δεκαπενταετία προκαλούν έκπληξη και έντονο προβληµατισµό.

Οι αριθµοί άλλωστε µιλούν µόνοι τους και µας λένε πως σε 15 χρόνια είχαµε τα εξής: 4.668 ατυχήµατα στα οποία ενεπλάκησαν 7.257 άνθρωποι. Από τα 668 θανατηφόρα τροχαία, είχαµε 675 νεκρούς! Οι σοβαρά τραυµατισµένοι από τα 1.055 ατυχήµατα που συνέβησαν έφθασαν τους 1.427, ενώ 5.155 άτοµα τραυµατίστηκαν ελαφρά σε 3.020 ατυχήµατα. Η χρονιά του 1993 υπήρξε η πλέον αιµατοβαµµένη µε 60 ανθρώπους ν’ αφήνουν στο δρόµο την τελευταία τους πνοή. Είναι συγκλονιστικό το γεγονός πως για δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια ο αριθµός των νεκρών σε καµία χρονιά δεν έπεσε κάτω από 20! Το ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κάποια µείωση στο σύνολο των ατυχηµάτων, αλλά δυστυχώς όχι και στον αριθµό των νεκρών, πρέπει να προβληµατίζει τους αρµοδίους οι οποίοι θα έπρεπε να έχουν κινητοποιηθεί πολύ πιο νωρίς για την οδική ασφάλεια των Ελλήνων και όχι αφού χάθηκαν 21 ψυχές στα Τέµπη. Οι προβλέψεις για το µελλοντικό αριθµό των τροχαίων ατυχηµάτων είναι τουλάχιστον ευοίωνες, καθώς οι αρµόδιοι θεωρούν ότι µέχρι το 2010 τα τροχαία δυστυχήµατα θα µειωθούν κατά 50% (εκκρεμεί παραπομπή για νέα στοιχεία).

Οι αιτίες των τροχαίων στην Εύβοια

Η Εύβοια από πλευράς ευθύνης των οδηγών της για τα τροχαία ατυχήµατα δε διαφέρει σε τίποτα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι κυριότεροι λόγοι ατυχηµάτων είναι οι γνωστοί: Αλκοόλ και υψηλές ταχύτητες.

Όπως µας τόνισε η κ. Κατερίνα Γαζή, υπάλληλος της Στατιστικής Υπηρεσίας Χαλκίδας µε µεγάλη εµπειρία σε έρευνες τροχαίων ατυχηµάτων, η µεγάλη διαφοροποίηση του νοµού µας από τους υπόλοιπους της Ελλάδας έγκειται στις απαρχιωµένες οδικές υποδοµές της Εύβοιας. Στενοί και επικίνδυνοι δρόµοι, ελλιπής φωτισµός, κλειστές στροφές και κακοδιατηρηµένα οδοστρώµατα έχουν στοιχίσει τη ζωή σε πάρα πολλούς συµπολίτες µας. Το «ταλαιπωρηµένο» οδικό δίκτυο αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις ανάγκες των οχηµάτων ο αριθµός των οποίων αυξάνεται συνεχώς.

Δυστυχώς καµία αύξηση δε σηµειώνεται και στα έργα υποδοµής. Οι δρόµοι  Χαλκίδας – Αιδηψού και Χαλκίδας – Κύµης χαρακτηρίζονται,  όχι άδικα, ως καρµανιόλες. Η ιδέα του περιφερειακού Χαλκίδας – Σχηµαταρίου έχει ξεφτίσει στη συνείδηση των πολιτών, όπως και άλλα παρόµοια έργα που ακόµη µένουν στα χαρτιά.

Η Εύβοια επίσης έχει την εξής πρωτοτυπία: Οι κεντρικοί δρόµοι περνάνε µέσα από χωριά και κωµοπόλεις µε αποτέλεσµα µεγάλος αριθµός φορτηγών και αυτοκινήτων των επισκεπτών του νοµού να διέρχεται από τις κατοικηµένες περιοχές.  Αντιπροσωπευτικότερο παράδειγµα αποτελεί η Νέα Αρτάκη, όπου ο στενός εθνικός δρόµος περνάει µέσα από την πόλη, για να καλύψει την αυξηµένη ανάγκη σύνδεσης µε τη Β. Εύβοια!

Διαπιστώσεις από επίσημα χείλη

Ο Χαράλαµπος Σφέτσας, διοικητής της Τροχαίας Χαλκίδας, βρίσκεται 28 χρόνια στους ελληνικούς δρόµους και γνωρίζει καλά το ζήτηµα των τροχαίων ατυχηµάτων. Μιλήσαµε µαζί του για τον «πόλεµο της ασφάλτου» στην Εύβοια, εξάγοντας σοκαριστικά συµπεράσµατα.

Από την αρχή της συζήτησης επιβεβαιώθηκαν οι αρχικές µας διαπιστώσεις για την ποσοστιαία µείωση των τροχαίων ατυχηµάτων αλλά δυστυχώς και για τις αιτίες τους. «Σε ποσοστό 80% τα ατυχήµατα που συµβαίνουν στο νοµό οφείλονται στη χρήση ή καλύτερα στην κατάχρηση αλκοόλ. Φτάσαµε στο σηµείο να µειώσουµε ακόµη περισσότερο το όριο κατανάλωσης αλκοόλ φτάνοντάς το στο 0.25%», λέει ο κ. Σφέτσας και συµπληρώνει: «Το αλκοόλ σε συνδυασµό µε τις υψηλές ταχύτητες και το άσχηµο οδικό δίκτυο της περιοχής µας στοιχίζει κάθε χρόνο πάρα πολλές ζωές».

Αυτή η απάντηση ήταν και το έναυσµα για να µας αναλύσει ο ίδιος την κατάσταση του οδικού δικτύου. «Οι δρόµοι της Εύβοιας δεν αρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της. Η αύξηση που υπάρχει στον αριθµό των αυτοκινήτων δεν ακολουθείται από την απαραίτητη βελτίωση των οδικών υποδοµών», λέει ο συνοµιλητής µας.

Όπως µας εξηγεί και ο ίδιος, όσες προσπάθειες και αν γίνουν από την Τροχαία µε σκοπό τον περιορισµό των τροχαίων,  υπάρχουν λόγοι και αιτίες που δυσχεραίνουν πάρα πολύ το εγχείρηµα. Αυτούς τους λόγους µας ανέλυσε διεξοδικά στη συνέχεια της συζήτησής µας.

Το προφίλ των ατυχημάτων

Στο ερώτηµα αν τα περισσότερα ατυχήµατα γίνονται µε αυτοκίνητα ή µε µηχανές, ο κ. Σφέτσας µας απάντησε ότι τα ποσοστά -τουλάχιστον το χειµώνα- δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις.

Το καλοκαίρι όµως, όπως ο ίδιος μας είπε, τα ατυχήµατα µε µηχανές πρωταγωνιστούν στα βιβλία συµβάντων της τροχαίας. Αύξηση των τροχαίων ατυχηµάτων παρατηρείται όµως και  τα Σαββατοκύριακα αλλά και τις αργίες.  Αυτό δεν οφείλεται µόνο στο µεγάλο αριθµό των οχηµάτων, αλλά και στην καθηµερινή πίεση που βιώνουν οι εγκλωβισµένοι οδηγοί στην κίνηση της πόλης. Όπως µας είπε χαρακτηριστικά: «οι οδηγοί είτε από αντίδραση για τους δρόµους στους οποίους κινούνται, είτε από άγνοια του κινδύνου, επιδιώκουν συνεχώς να φτάνουν στα όριά τους και πολλές φορές στα όρια του θανάτου».

Τo προφίλ των εμπλεκομένων

Σύµφωνα µε το διοικητή της τροχαίας, στα ατυχήµατα που λαµβάνουν χώρα στην Εύβοια, εµπλέκονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία νέοι άνθρωποι.

«Οι νεαρές ηλικίες από 20-30 χρονών είναι οι κύριοι εµπλεκόµενοι στα τροχαία ατυχήµατα.» δήλωσε και πρόσθεσε: «Η έλλειψη παιδείας και οδικής συµπεριφοράς ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους ευθύνεται για τα τροχαία ατυχήµατα».

Στην ερώτηση  για το αν ένας σηµαντικός λόγος τροχαίων ατυχηµάτων είναι και το ότι πολλοί νέοι οδηγοί συχνά εξασφαλίζουν µε πλάγιο τρόπο το δίπλωµα οδήγησης, ο ίδιος είπε χαµογελώντας: «Τέτοιες κινήσεις και προθέσεις είναι κατακριτέες. Αν κάποιος λειτουργεί µ’ αυτό τον τρόπο, µόνο κακό θα κάνει και στον ίδιο αλλά και σε αθώους ανθρώπους».

Ένας επίσης σηµαντικός λόγος ατυχηµάτων, όπως µας δήλωσε ο κ. Σφέτσας, είναι και η φυσική κατάσταση των οδηγών.  Όπως µας διευκρίνισε πολλοί οδηγοί µε προβλήµατα καρδιάς τρέχουν µε υψηλές ταχύτητες µε αποτέλεσµα η πίεση στην καρδιά ν’ αυξάνεται και να προκαλούνται ατυχήµατα από παθολογικά αίτια. Ζητώντας του να µας πει µε πώς θα βαθµολογούσε τους Ευβοιώτες οδηγούς, σηµείωσε: «Είναι πολύ δύσκολη ερώτηση. Με άριστα το δέκα, θα τους βαθµολογούσα µε έξι και µάλιστα θα το σκεπτόµουν πάρα πολύ να το δώσω και αυτό.»

Το μέλλον των ατυχημάτων

Σύµφωνα µε το συνοµιλητή µας, στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας συµβαίνουν καθηµερινά 15 τροχαία ατυχήµατα, υλικών κυρίως ζηµιών.

Διευκρίνισε µάλιστα ότι παρ΄ όλες τις προσπάθειες που γίνονται από την Τροχαία Χαλκίδας, οι οδηγοί δε δείχνουν να προβληµατίζονται. «Φτάσαµε στο σηµείο να δηµιουργήσουµε cd µε κοινωνικά µηνύµατα οδήγησης προς τους οδηγούς, προσπαθώντας να τους συνετίσουµε.» δήλωσε µε έµφαση ο διοικητής. Στην ερώτηση για το τι θ’ απαντούσε στις φωνές που λένε ότι η Τροχαία µε τα πρόστιµα που επιβάλει λειτουργεί ως φοροεισπράκτορας αδιαφορώντας για την ασφάλεια του κόσµου, η απάντηση του κ. Σφέτσα ήρθε χωρίς δεύτερη σκέψη: «Το σκεπτικό των οδηγών ότι η ζωή είναι δικιά τους και ότι την κάνουν ό,τι θέλουν, είναι τελείως λανθασµένο. Είναι τραγικό να δαπανώνται τεράστια ποσά για ιατροφαρµακευτική περίθαλψη και ασφάλειες ανθρώπων, που αν φόραγαν το κράνος τους θα ήταν τελείως υγιείς.» Στα παραπάνω ο συνοµιλητής πρόσθεσε τα εξής ολοκληρώνοντας τη συζύτηση: «Η πρόληψη είναι το παν για το ζήτηµα των τροχαίων ατυχηµάτων. Η αντίληψη των οδηγών όταν βλέπουν σταµατηµένο όχηµα της τροχαίας να µειώνουν ταχύτητα για να µην τους κόψουµε κλήση και λίγα µέτρα παρακάτω επιταχύνουν, είναι παιδαριώδης.».

Το ασφαλιστικό ζήτημα

Ένα σηµαντικό κοµµάτι στο παζλ των τροχαίων ατυχηµάτων είναι και το θέµα της ασφαλιστικής κάλυψης.

Γι’ αυτό το ζήτηµα µιλήσαµε µε την πεπειραµένη ασφαλίστρια και διευθύντρια του υποκαταστήµατος της «Alico» στη Χαλκίδα, κ. Γωγώ Καλιντζοπούλου. Όπως µας δήλωσε εξ’ αρχής, από το σύνολο των ατυχηµάτων που µπορούν να συµβούν σ’ έναν άνθρωπο, τα τροχαία ατυχήµατα βρίσκονται στην πρώτη θέση! «Από στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι στις επαρχίες κυκλοφορούν περισσότερα ανασφάλιστα αυτοκίνητα απ’ όσα στις µεγάλες  πόλεις» μας είπε. Στην ερώτησή µας για το αν αυτό είναι νόµιµο, η συνοµιλήτρια είναι κατηγορηµατική: «Είναι παράνοµο και µάλιστα αποτελεί δείγµα ανευθυνότητας των οδηγών, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών». Το ίδιο δεν ισχύει όµως, όπως µας εξήγησε η κ. Καλιντζοπούλου, και στην ευθύνη για την πρόκληση ατυχηµάτων. Δηλώνει µε χιούµορ: «Οι γυναίκες έχουν χαµηλό δείκτη πρόκλησης τροχαίων ατυχηµάτων, αλλά υψηλό δείκτη πρόκλησης εκνευρισµού στους άνδρες!» Το κόστος ενός ασφαλιστήριου συµβολαίου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Ταυτότητα έρευνας

Μέσα από την έρευνα για τα τροχαία ατυχήµατα προσπαθήσαµε να δώσουµε µε όσο πιο κατανοητό τρόπο γίνεται, όλες τις βασικές παραµέτρους του θέµατος αυτού.

Κατά τη διάρκεια της έρευνάς µας συγκεντρώσαµε όλα τα απαιτούµενα στοιχεία, ώστε να σας παρουσιάσουµε µία έγκυρη και καινοτόµο έρευνα που πραγµατεύεται το θέµα των ατυχηµάτων στην Εύβοια την τελευταία δεκαπενταετία. Χάρη στη βοήθεια  και τη συµβολή των υπαλλήλων των αρµόδιων υπηρεσιών, της Τροχαίας Χαλκίδας, του διοικητής της κ. Χαράλαµπου Σφέτσα και της ασφαλίστριας κ. Γωγώς Καλλιντζοπούλου, καταφέραµε νσ φέρουµε εις πέρας τον αρχικό σκοπό της έρευνας. Δηλαδή την καταγραφή, αξιολόγηση και ανάλυση των τροχαίων ατυχηµάτων στην Εύβοια µε επίσηµα στοιχεία της τελευταίας δεκαπενταετίας.