Τα έκανα κουλουβάχατα

 

Πρόκειται για ένα γλωσσικό «δάνειο» από την Αραβική γλώσσα. Για την ακρίβεια, από τη φράση «Kullu Wahad» (Όλα σε ένα). Εξ ου λοιπόν και η χρήση της, όταν κάποιος κατορθώνει να µπερδέψει πάρα πολύ τα πράγµατα.

 

Κουτσοί στραβοί στον Άγιο Παντελεήµονα

 

Κάποτε σε µια περιοχή της Ελλάδας, έκανε την εµφάνισή του κάποιος που ισχυριζόταν πως είναι ο Άγιος Παντελεήµονας, ο οποίος είναι και ο προστάτης των ανάπηρων. Μπορεί βεβαίως να µη θεράπευσε ούτε έναν από τους κατοίκους της περιοχής που έτυχε να αντιµετωπίζουν πρόβληµα, αλλά κατόρθωσε να δηµιουργήσει µια µεγάλη φήµη γύρω από το όνοµά του. Έτσι ανάπηροι από όλοι την Ελλάδα άρχισαν να τον επισκέπτονται…

 

Κόστισε ο κούκος αηδόνι

 

Η φράση προέκυψε όταν ένα από τα πρώτα ατµόπλοια που αγοράστηκαν από Έλληνες εφοπλιστές κατέπλευσε στο λιµάνι του Πειραιά. Το πλήθος κόσµου που είχε συγκεντρωθεί στην αποβάθρα ξέσπασε σε επευφηµίες βλέποντας το πανάκριβο πλοίο να δένει κάβους. Μόνο ένας άντρας που βρισκόταν ανάµεσα στον κόσµο έδειξε να ενοχλείται, επειδή ένα πανάκριβο πλοίο σαν κι αυτό παρήγαγε τόσο ενοχλητικό θόρυβο εξαιτίας των µηχανών του. Έτσι, φώναξε πως το πλοίο που είχαν χρυσοπληρώσει, αντί να «κελαηδάει», έκανε σαν κούκος!

 

Έµεινα στα κρύα του λουτρού

 

Τα βυζαντινά λουτρά αποτελούνταν από δωµάτια που επικοινωνούσαν, το καθένα απ’ τα είχε µία συγκεκριµένη θερµοκρασία. Ο επισκέπτης δηλαδή έµπαινε αρχικά στο κρύο δωµάτιο, συνέχιζε προς το πιο θερµό και ου το καθεξής. Κάποιες φορές όµως, αν συνέβαινε κάτι απρόσµενο και τύχαινε ο επισκέπτης να βρίσκεται στο κρύο δωµάτιο, οι υπεύθυνοι των λουτρών εγκατέλειπαν τις  εγκαταστάσεις τους, αφήνοντάς τον εκεί!

 

Φτου κι από την αρχή

 

Στα πολύ παλαιά χρόνια τα παιδιά δεν είχαν τετράδια και χρησιµοποιούσαν µία πλάκα µε κιµωλία για να γράφουν. Έτσι, όταν ο δάσκαλος τους έλεγε να ξαναγράψουν κάτι στην πλάκα τους, αναγκάζονταν πολλές φορές να φτύνουν για να σκουπίσουν την κιµωλία, ξαναρχίζοντας το γράψιµο.

 

Πλήρωσα τα µαλλιά της κεφαλής µου

 

Στην Τουρκοκρατούµενη Ελλάδα υπήρχε και ένας φόρος ο οποίος υποχρέωνε όσους είχαν µακριά µαλλιά να καταβάλουν ένα αξιοσέβαστο ποσό σε τακτά χρονικά διαστήµατα.

 

Το κρίµα στο λαιµό σου

 

Η νοµοθεσία στο Βυζάντιο επέτρεπε σε όποιο πλούσιο είχε υποπέσει σε κάποιο παράπτωµα και έπρεπε να φυλακιστεί, να βρει αντικαταστάτη! Ο πλούσιος έβρισκε ένα άτοµο που θα έπαιρνε το κρίµα, δίνοντάς του χρήµατα και έτσι του µετέθετε την ευθύνη για την έκτιση της ποινής.

 

Φάτε µάτια ψάρια

 

O Πασάς των Ιωαννίνων είχε θεσπίσει φόρο και για τα ψάρια που θα αλίευαν οι ψαράδες της περιοχής. Όποιος δεν πλήρωνε, έχανε αυτοµάτως και τα ψάρια του. Μια φορά ένας ψαράς που δεν είχε να καταβάλει το φόρο βλέποντας τους φοροεισπράκτορες του Πασά να φορτώνουν τα ψάρια του, αναλογίστηκε την άσχηµη οικονοµική θέση του και ψέλλισε την περίφηµη αυτή φράση.

 

Πετάει τη σκούφια του για καβγά

 

Πρόκειται για πράξη κυρίως λαϊκών στρωµάτων (οι πλούσιοι πέταγαν το γάντι). Όλοι εκείνοι που ήθελαν να πιαστούν στα χέρια συνήθιζαν τα παλαιότερα χρόνια να βγάζουν όσα από τα ρούχα τους µπορούσαν να τους δυσκολεύσουν στις κινήσεις τους, µε σκοπό να είναι πιο ευκίνητοι και άνετοι.

 

Μου ήρθε κουτί

 

Μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, η αριστοκρατία της εποχής άρχισε να οργανώνει λαµπρές δεξιώσεις προσπαθώντας να µιµηθεί την τότε ευρωπαϊκή µόδα. Για τους χορούς ήταν αναγκαία πανάκριβα φορέµατα, τα οποία όµως για λόγους status παραγγέλνονταν απ’ το εξωτερικό, δίχως πρόβα, αλλά δίνοντας απλώς τα µέτρα. Οι παραγγελίες έφθαναν µέσα σε κουτιά ενώ τα ρούχα εφάρµοζαν απόλυτα στον παραλήπτη τους.

 

Χρωστάει της Μιχαλούς

 

Η Μιχαλού ήταν µια ελληνίδα ταβερνιάρισσα του 18ου αιώνα, η οποία αναλογιζόµενη τις περιορισµένες δυνατότητες του φτωχού κόσµου δεχόταν και πελάτες µε βερεσέ. Η ανοχή της όµως τελείωνε, όταν οι πελάτες τις χρωστούσαν λεφτά για πάρα πολύ καιρό. Τότε άρχιζε να τους βρίζει µπροστά σε άλλους παρευρισκόµενους, οι οποίοι τότε καταλάβαιναν πως εκείνοι που δέχονταν τα κοσµητικά επίθετα της Μιχαλούς της χρωστούσαν!

 

Τα βρήκα µπαστούνια

 

Κάποτε ένας Φράγκος ευγενής, πασίγνωστος για την ικανότητά του στα σπαθιά, προκάλεσε ένα Δούκα σε µονοµαχία. Ο Δούκας ξέροντας πως δε µπορούσε να νικήσει τον Βαΐλο ακολούθησε την οδό του σαµποτάζ. Αντικατέστησε τα σπαθιά του Βαΐλου µε δύο ξύλινα εκπαιδευτικά, που την εποχή εκείνη ονοµάζονταν «µπαστούνια». Έτσι, όταν κατά τη µονοµαχία ο Βαΐλος τράβηξε από τις θήκες τα σπαθιά του και τα βρήκε ξύλινα, δε µπόρεσε να αµυνθεί και σκοτώθηκε!

 

Θες να µυρίσω τα νύχια µου;

 

Και όµως, στην αρχαιότητα κάποιοι µύριζαν τα νύχια τους µε σκοπό να κάνουν προβλέψεις για διάφορα θέµατα. Πρόκειται για ιερείς της αρχαιότητας, οι οποίοι βουτούσαν τα δάκτυλά τους σε ειδικά µείγµατα ουσιών και µετά τα µύριζαν. Μ’ αυτό τον τρόπο έµπαιναν σε µία κατάσταση ύπνωσης κάνοντας τις προβλέψεις τους.

 

Μου έπρηξες τα συκώτια

 

Εδώ το λόγο για την προέλευση της φράσης έχει η επιστήµη της ιατρικής. Όταν κάποιος γενικά νιώθει µία δυσάρεστη συναισθηµατική πίεση, τότε το συκώτι του µεγαλώνει, σα να πρήζεται!

 

Φάγαµε τον άµπακο

 

Η φράση προέκυψε από τη λέξη «Αβάκιο» που σηµαίνει πίνακας και κατ’ επέκτασιν το τραπέζι όπου τοποθετούνται τα φαγητά.

 

Βάζω τα πράγµατα στη θέση τους

 

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας κάποιοι κλέφτες εισέβαλαν στο σπίτι ενός εύπορου ξένου, αρπάζοντας ό,τι είχε και δεν είχε. Ο ξένος τότε έβγαλε ανακοίνωση πως θα έδινε αµοιβή στους κλέφτες αν επέστρεφαν πίσω όσα του είχαν πάρει επανατοποθετώντας τα µάλιστα στη θέση τους! Οι κλέφτες θέλησαν τότε να εισπράξουν το ρευστό και επέστρεψαν στην οικία του ξένου, βάζοντας όλα τα πράγµατα στη θέση τους! Δυστυχώς για εκείνους, ο ξένος ήταν κρυµµένος στο σπίτι µαζί µε την αστυνοµία, η οποία και τους συνέλαβε.

 

Για ψύλλου πήδηµα

 

Κάποιοι από τους αποκαλούµενους µάγους τα παλιά χρόνια συνήθιζαν να χρησιµοποιούν ψύλλους, µε σκοπό να κάνουν τις όποιες προβλέψεις τους.  Ανάλογα µε τον τρόπο που θα πηδούσαν οι ψύλλοι, οι µάγοι θα απαντούσαν στα διάφορα ερωτήµατα των πελατών τους. Μια φορά ένας άνθρωπος σκότωσε το γείτονά του, επειδή ο µάγος που τον είχε επισκεφθεί, συµπέρανε βλέποντας  τα πηδήµατα των ψύλλων, ότι αυτός ο γείτονας ήθελε το κακό του!

 

Χωριό που φαίνεται κολαούζο δε θέλει

 

Η φράση αυτή έχει ρίζες στην Τουρκοκρατία. Η λέξη «Kilavuz» στα Τούρκικα σηµαίνει «οδηγητής». Δηλαδή, εκείνος που πηγαίνει πρώτος σε µία πορεία ανθρώπων επειδή γνωρίζει το δρόµο.

 

Με φλόµωσες

 

«Φλόµος» είναι ένα δηλητηριώδες φυτό που έχει τη δυνατότητα να παράγει δυνατές αναθυµιάσεις, οι οποίες δηµιουργούν µια αποπνικτική ατµόσφαιρα προκαλώντας στους ανθρώπους πονοκεφάλους.

 

Δε χαρίζω κάστανα

 

Η Μάνη αποτέλεσε τον πλέον δύσκολο αντίπαλο για τον Ιµπραήµ, ο οποίος δε µπορούσε να την καταλάβει µε τίποτα. Έτσι, µία µέρα έστειλε κατασκόπους οι οποίοι ήταν µεταµφιεσµένοι σε εµπόρους καστάνων. Για να αποσπάσουν όσες περισσότερες πληροφορίες µπορούσαν, οι κατάσκοποι χάριζαν τα κάστανα αντί να τα πουλούν. Οι Μανιάτες παραξενεύτηκαν και έτσι συνέλαβαν τους δήθεν εµπόρους. Στην ερώτησή τους για το αν πρόκειται να τιµωρηθούν βαριά, οι Μανιάτες είπαν: «Εδώ κάστανα δε χαρίζουµε.»

 

Φάγαµε τον αγλέουρα

 

Και όµως, ο αγλέουρας είναι φυτό! Μην πάει ο νους σας στο ότι είναι κάποιο φυτό που τρώγεται. Αντιθέτως. Έχει µια πάρα πολύ άσχηµη γεύση, η οποία τελικά δηµιουργεί «φούσκωµα» στο στοµάχι!

 

Τα µυαλά σου και µια λύρα και του Βογιατζή ο κόπανος

 

Η πασίγνωστη αυτή φράση έχει τις ρίζες της στην Τουρκοκρατία και είναι εµπνευσµένη από ένα χαζό φοροεισπράκτορα της εποχής. Το όνοµά του ήταν Βογιατζής και γύριζε από σπίτι σε σπίτι για να εισπράττει το τότε χαράτσι. Κουβαλούσε µάλιστα και ένα ρόπαλο µαζί του, απειλώντας όλους εκείνους που δεν είχαν να πληρώσουν. Οι Έλληνες, όµως, εκµεταλλευόµενοι τη βλακεία του, πολλές φορές κατέβαλαν τους φόρους τους σε καλογυαλισµένα νοµίσµατα µηδαµινής αξίας τα οποία ο Βογιατζής δε µπορούσε να ξεχωρίσει από τις χρυσές λίρες και τα έπαιρνε!