16/6/1470: Οι πρώτες αψιμαχίες

Η μιας μέρας αναμονή είχε εντείνει την αγωνία στα δύο στρατόπεδα. Οι προετοιμασίες αμφότερων των πλευρών είχαν ολοκληρωθεί. Η μάχη για το Νεγροπόντε μπορούσε πια να αρχίσει.

Πριν ακόμα χαράξει η μέρα της 16^ης Ιουνίου 1470 ακούστηκαν τα τύμπανα του πολέμου και οι πρώτες ιαχές εφόδου των Τούρκων έσκισαν τον αέρα. Το ξημέρωμα, οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν από τα πλοία τους γεμάτοι αυτοπεποίθηση, σίγουροι για την εύκολη νίκη τους, από τη μεριά της Αγίας Μαρίνας (ο σημερινός λόφος του Μπαταριά) και ξεκίνησαν να ανεβαίνουν παραλιακά το λιμάνι του βούρκου (που τότε ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο καθώς σήμερα το μεγαλύτερο τμήμα του είναι μπαζωμένο). Σκοπός τους ήταν να επιτεθούν στον προμαχώνα του βούρκου (rivellino del Burchio) που βρισκόταν στη θέση «Τούμπα», μεταξύ του Βούρκου και της εξωτερικής πλευράς της τάφρου, που εκείνη τη περίοδο οι Ενετοί είχαν «πλημμυρίσει» με νερό, καταλαμβάνοντας θέσεις κοντά στις νότιες όχθες της. Πάνω στα πλοία έμειναν μόνο λίγοι στρατιώτες να φυλάνε τους Χριστιανούς αιχμαλώτους από τα κάστρα που είχαν λεηλατήσει καθ’ οδόν. Την αλλόθρησκη επιτιθέμενη στρατιά αποτελούσαν μόνο γενίτσαροι, πυροβολητές και αζάπηδες. Οι τελευταίοι ήταν «αναλώσιμοι» πεζικάριοι καθώς τους χρησιμοποιούσαν στις πιο επικίνδυνες περιστάσεις και η ζωή τους δεν μετρούσε καθόλου. Ήταν ένα σώμα του Τούρκικου στρατού προερχόμενο από ανύπαντρους και άστεγους, που μοναδικό σκοπό είχε να προφυλάσσει το ιππικό.

Βλέποντας όλη αυτή την κινητικότητα από τα τείχη, οι υπερασπιστές της Χαλκίδας δεν πτοήθηκαν. Αντιθέτως! Έκαναν ηρωική έξοδο και επιτέθηκαν με επιτυχία στους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης συμπλοκής, που κράτησε μιάμιση ώρα, οι υπερασπιστές της Χαλκίδας προξένησαν απώλειες στον εχθρό. Επιστρέφοντας στην πόλη, έφεραν μαζί τους ένα κομμένο κεφάλι Τούρκου, το οποίο περιέφεραν σε όλα τα σοκάκια της πόλης ώστε να ανεβάσουν το ηθικό των πολιορκημένων.

Η επιτυχία αυτή τους έκανε να αναθαρρήσουν. Δίχως να χάσουν καιρό, βγήκαν για δεύτερη φορά από τα τείχη περίπου 200 στρατιώτες, ορισμένοι έφιπποι, και επιτέθηκαν στους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια της συμπλοκής αυτής χτύπησαν πολλούς γενίτσαρους κι’ αζάπηδες. Από εχθρικά βέλη τραυματίστηκαν τέσσερις στρατιώτες της Χαλκίδας. Συγκεκριμένα, ο Νικόλαος Κανούτα κι’ ο Δημήτριος Ζαμπορντάνο (ή Ζαμπεντάρνο) καθώς και δύο μπαλεστριέροι (από τη «βαλλίστρα», που ήταν όπλο φορητό, είδος μηχανικού τόξου για την εξακόντιση βελών) από τα Χανιά. Ένας μόνο στρατιώτης έχασε τη ζωή του σε αυτήν τη συμπλοκή, όταν προσπάθησε να λαφυραγωγήσει νεκρούς Τούρκους και έμεινε πιο πίσω από τους άλλους. Οι υπόλοιποι, γύρισαν στην ασφάλεια των τειχών, φέρνοντας μαζί τους και δώδεκα κομμένα κεφάλια Τούρκων.

17/6/1470: Η αποτυχημένη έφοδος των πολιορκημένων.

Η τρίτη μέρα της πολιορκίας του Νεγροπόντε από τον Μωάμεθ Β΄τον πολιορκητή ξεκίνησε με έφοδο των υπερασπιστών της πόλης.

Το πρωινό της 17^ης Ιουνίου 1470 ένα μικρό σώμα γενναίων υπερασπιστών της Χαλκίδας ξαναβγήκε από τις πύλες της χτυπώντας τους Τούρκους. Ενώ η μάχη μαινόταν σώμα με σώμα δίπλα από την τάφρο, οι πολεμιστές της Χαλκίδας στόχευαν προσεκτικά από τα τείχη και σκότωσαν με σπινγκάρδες [Ο Γιάννης Γκίκας αναφέρει τη σπινγκάρδα ως σφεντόνα. Υπάρχει όμως και δεύτερη εξήγηση, σύμφωνα με την οποία η σπινγκάδρα (Springald) ήταν ένα είδος ευμεγέθους πολυσύνθετης βαλλίστρας. Ευχαριστώ πολύ το φίλο Γιώργο Λόη, που μοιράστηκε την πληροφορία αυτή στο γκρουπ του Facebook «Φίλοι Ιστορίας Χαλκίδας».] δέκα Τούρκους, τους οποίους μετά αποκεφάλισαν οι στρατιώτες που ήταν στο πεδίο της μάχης. Δεν άργησαν όμως να καταφθάσουν οι ενισχύσεις των Τούρκων στο σημείο της αψιμαχίας και έτσι οι Τούρκοι κατάφεραν να πιάσουν αιχμάλωτο έναν Χανιώτη μπαλεστριέρο (στρατιώτη με βαλλίστρα).

Βλέποντας τις ενισχύσεις των Τούρκων, μια ομάδα 40 νεαρών, αφού προηγουμένως φιλήθηκαν μεταξύ τους (κάτι που είχε συμβολική σημασία καθώς σήμαινε πως θα φέρουν εις πέρας την αποστολή τους ακόμη και αν αυτό τους στοίχιζε τη ζωή), βγήκανε από τη Χαλκίδα για να χτυπήσουν τον εχθρό. Πριν προλάβουν όμως να επιτεθούν έκαναν γιουρούσι κατά πάνω τους οι Τούρκοι, αναγκάζοντας τους με την αριθμητική τους υπεροχή να πέσουν στα νερά της τάφρου για να σωθούν.

Ένας από τα παλικάρια αυτής της ομάδας, ο Ηρακλειώτης Zαvvίvo Σπανιόλο, ξεχώρισε με το θάρρος του. Αντιστάθηκε σθεναρά ακόμη και όταν πέντε σπαθοφόροι έπεσαν με μανία πάνω του δίνοντας του απανωτά χτυπήματα με τις ασπίδες τους καταφέρνοντας τελικά να τον πληγώσουν με μια λόγχη στην πλάτη. Κατόρθωσε όμως και εκείνος πολεμώντας άγρια να κόψει και τις δύο κνήμες ενός γενίτσαρου. Βλέποντας τον οι συμπολεμιστές του να αγωνίζεται γενναία μολονότι ήταν  στριμωγμένος πήραν θάρρος και πρόστρεξαν σε βοήθεια αναγκάζοντας τους Τούρκους να οπισθοχωρήσουν. Τον αποκαμωμένο Ηρακλειώτη  τον μετέφεραν στις πλάτες τους, και ξαναμπήκαν στο Νεγροπόντε.

Η μέρα τελείωσε και οι πολιορκημένοι ξεκίνησαν τις αναφορές  για τα πολεμικά πεπραγμένα απ’ τη στιγμή που η Τούρκικη αρμάδα έδεσε στον Εύριπο. Η νύχτα όμως έπεσε βαριά πάνω τους. Τα νέα τους είχαν ήδη προφτάσει: Ο Μωάμεθ ο Β’ διανυκτέρευε με το λεφούσι του στον Ανηφορίτη (Ριτσώνα). Το πρωί, θα τον έβρισκε να κοιτά την παραμυθένια καστροπολιτεία σχεδιάζοντας τις τελευταίες λεπτομέρειες της περικύκλωσης της πόλης ώστε ούτε πουλί να μη μπορούσε να διαφύγει…

Διαβάστε εδώ το έκτο μέρος του αφιερώματος στην Άλωση της Χαλκίδας (18/6/1470: Ο Μωάμεθ ο Β’ φτάνει στη Χαλκίδα. Η υπεροπλία των Τούρκων, ο αριθμός των πολιορκούμενων και τα αντίστοιχα νούμερα της Κωνσταντινούπολης. Οι πρώτες κινήσεις του στρατού του και πως δημιούργησε την πρώτη θαλάσσια ζεύξη στο σημείο όπου σήμερα είναι η «υψηλή» γέφυρα της Χαλκίδας.).